Bilerek ya da
bilmeyerek pek çok sorunumuzu strese bağlıyoruz.
Haksız da
sayılmayız! İşin uzmanları da stresin kanserden kilo sorununa, kalp
krizinden felce, gastritten kolite her şeyle ilgisi olduğunu söylüyor.
Dahası taşikardi atakları, uyku sorunları, tansiyon düşme veya
yükselmeleri, baş dönmeleri, kulak çınlamaları kısacası aklınıza gelen
pek çok şey stresten kaynaklanabiliyor.
Sözcük anlamı itibarıyla
stres, “bedeniniz veya egonuza yönelik gerçek veya var olduğu
zannedilen herhangi bir tehdit”ten başka bir şey değil. Bu tehdidin
sonuçları “bedensel ve ruhsal bazı belirtilere yol açıyor.
Tehditlerin
sayısı her gün artıyor ve sosyoekonomik düzey yükseldikçe de çoğalıyor.
ışten kovulmanız, yeni bir işe hazırlanmanız, işinizi büyütme ve
geliştirmeye çalışmanız ya da iflas etmeniz, havasız, susuz, yiyeceksiz
kalma korkularınız, endişeleriniz, telaşlarınız, ölümler, kayıplar,
evlilik planları ya da boşanmalar aklınıza gelen her şey tehdit olarak
algılanabiliyor.
Durum böyle olunca “stresi yok etmek”
başarılması asla mümkün olamayacak bir hedeftir. Bu nedenle amacımız
stres kaynaklarından uzak durmaya çalışmak ve yüklendiğimiz stresleri
adam gibi yönetmeyi öğrenmek olmalıdır.
İşte size 25
maddelik bir çözüm planı:
1 “Hayır” deyin
Bazen
sınırlarınızı çizmek zorunda kalabilirsiniz. Aşırı stres altında olan
insanlar genellikle kendilerini ifade edemezler ve her şeyi yutarak,
“Bunu yapmak istemiyorum” veya “Yardıma ihtiyacım var” demek yerine
bütün işleri kendi başlarına halletmeye çalışırlar! Böylece
kaldırabileceklerinden çok daha fazlasını yüklenirler. Stresle
mücadeleye “iş yükünüzü azaltarak” başlayın.
2 Yeni seçenekler bulun
Patronunuza
bir seçenek sunun; “Bu işi yapmayı gerçekten istiyorum ancak bunu
başarabilmem için başka bir şeyi yapmayı bırakmalıyım, bunlardan
hangisini yapmamı tercih edersiniz?” deyin.
3 Su için
Masanızda
daima su bulundurun ve sık sık için. Stres altında olduğunuzdan, daha
fazla terlersiniz ve tabii ki ağzınız kurur. Su içerek kendinizi daha
iyi hissedebilirsiniz.
4 Uyuyun
Yeterince
uyduğunuzdan, uykunuzun sizi dinlendirdiğinden ve beyninizi
boşalttığından emin olun.
5 Öfkenizi kontrol edin
Bir
top oyununda duygularınızı dışa vurarak sisteminizden gerginliğin bir
kısmını uzaklaştırabilirsiniz. Gerçekten kötü sözler sarf ederek, biraz
da bunlarla dalga geçerek kalbinizdeki adrenalin deşarjından
kurtulabilirsiniz. Çok yoğun stres altında olduğunuzda bir spor
karşılaşmasına gidin, tezahürat yapın.
6 Kaslarınızı gevşetin
Kaslarınızı
gerçekten gevşetmek istiyorsanız sıcak küvete yatın. En iyi gevşemeyi
sağlamak için, sıcaklığı vücut derecesinden bir-iki derece yüksek olan
küvette 15 dakika yatın.
7 Dik oturun
Dik
oturuş nefes almayı kolaylaştırır ve beyne daha fazla kan gitmesini
sağlar. Stres altında olduğumuzda genellikle kambur dururuz ve bu da
nefes almayı ve kan akımını kısıtlayarak umutsuzluk duygusunun artmasına
neden olabilir.
8 Başkalarına yardımcı olun
Gönüllü
olun. Yalnızlık duygusu endişelerinizi artırır. Başkalarına yardımcı
olmak, başarı duygusu ve kendine saygıyı aşılar. Ayrıca başkalarının
dertlerini görünce kendinizinkilerin ne kadar da önemsiz olduğunu
anlayabilirsiniz. ışte size bir fayda daha; fedakârlık yapmak daha uzun
yaşamanızı sağlayabilir. Michigan Üniversitesi´nde Ann Arbor tarafından
yapılan 10 yıllık bir çalışmada hiç gönüllü iş yapmayan erkeklerde ölüm
oranının, haftada en az bir kez gönüllü iş yapan erkeklere göre iki kat
daha fazla olduğu saptanmıştır.
9 Elinize sıkabileceğiniz bir şeyler
alın
İşlerinizdeki masanızda bir el egzersiz
aleti veya bir tenis topu bulundurun ve gergin olduğunuzda bunu sıkın.
Stres kan dolaşımına adrenalin salınımını sağladığında vücut kas
aktivitesini ister. Bir şeyleri sıkmak vücudumuzun bu kas aktivitesi
isteğini yerine getirerek rahatlatır.
10 Ayağınızı yorganınıza göre
uzatın
Gelirinizin üzerinde bir yaşam tarzı
benimsemek, hastalanmanıza neden olabilir. Alabama Üniversitesi´nde
yapılan bir çalışmada karşılayamayacakları kadar yüksek düzeyde bir
yaşam standardında yaşamaya çalışan ailelerde sağlık problemleri gelişme
olasılığının yüksek olduğu bulunmuştur.
11 Sosyal bağlarınıza önem
verin
Geleneksel yapısını koruyan, kültürel
ilişkilerini önemseyen, geliştirenlerde stres daha az oluyor.
12
İlişkilerinizi güçlendirin
Annenizi, babanızı,
kardeşlerinizi, teyze ve halanızı, amcalarınızı arayın, onlarla zaman
zaman birlikte olmaya çalışın. Eski aile geleneklerinizi koruyun.
13 Espri
gücünüzü kullanın
İşyerinde espri anlayışının
değerini anlatmak için ciltler dolduracak kadar yazı yazılabilir.
Çalışmalar, güldüğümüzde stresle savaşan beyin kimyasallarının
salgılandığını göstermiştir. Uzmanlar iyi bir kahkahanın gergin kasları
gevşettiğini, vücudumuza daha fazla oksijen girmesini sağladığını ve kan
basıncımızı düşürdüğünü söylemektedir. ıyi bir ruh halini yakalamanın
sadece bir kahkahayla olabileceğine inanan uzmanların sayısı hiç de az
değil.
14
Nefesinizi tutun
Bu teknik 30 saniyede
rahatlamanıza yardımcı olabilir. Derin bir nefes alın ve içinizde tutun.
Ellerinizi parmak uçlarınızı birleştirerek itin. 5 saniye bekleyin ve
ellerinizi gevşetirken nefesinizi yavaşça bırakın. Rahatlayana kadar bu
hareketi 5-6 kez tekrarlayın.
15 10 dakikalık bir “masa başI tatili”
yapın
Meditasyon çok iyi bir rahatlatıcıdır,
ancak bazen bunu yapmak için uygun ortam ve zaman bulunamayabilir.
Uzmanlar, ofisinizdeki masada minik bir tatil yapmanızı öneriyor. Sadece
gözlerinizi kapatın, diyaframdan derin bir nefes alın ve kendinizi
Antalya´da deniz kenarında düşleyin. Güneşin sıcaklığını hissedin.
Dalgaları dinleyin. Havadaki deniz kokusunu içinize çekin. Kendinizle
stres arasına biraz mesafe koyun. Günde birkaç dakika süreli bir “tatil
araları” size çok yardımcı olabilir.
16 Koklayın!
Masanızda
bir elma veya limon bulundurmak sinirlerinizi yatıştırabilir. Bir
çalışmada zaman baskısı altında matematik problemleri çözen kişilerin
yeşil elma koklatılırsa daha az stres hissettikleri bulunmuştur. Vanilya
kokusunun da rahatlama sağladığına dair kanıtlar vardır. Limon
kolonyaları veya vanilyalı kokuların yanında daha birçok kokudan
(okaliptüs, ylang-ylang) bu amaçla yararlanabilirsiniz.
17 Ses
düzeyini alçaltın
Eğer çok gürültülü bir ortamda
yaşıyor veya çalışıyorsanız kulak tıkacı kullanmayı deneyin.
Tıkaçların, sesi en az 20 desibel azalttığından emin olun. Sesleri
lehinize de kullanabilirsiniz. Flüt ve diğer yumuşak sesli
enstrümanların kullanıldığı hafif müzikler dinlemeyi, sessiz sakin
yerlerde yürümeyi, ağaçların hışırtısını, denizlerin dalgalarını ve
hafif yağmur çiselemesini dinlemeyi deneyin. Müzik ve sesler yatıştırıcı
ve dinlendirici olduğu kadar “stres temizleyicisi-süpürücüsü” de
olabilirler.
18 İnançlarınızı geliştirin, inançıı biri olun
Güçlü
inanç bağları, tevekkül ve kabullenmeyi, hoş görmeyi, iyimserlik
hissini sağlar, stresi azaltır. ıç huzur önemlidir.
19
Programınızı gevşetin
Yapacağınız hemen hemen
bütün işlerin sizin öngördüğünüzden daha uzun süre alabileceğinin
farkına varın. Bir işi bitirmek için kendinize yeterli zamanı vererek
anksiyetenizi azaltabilirsiniz. Eğer genellikle işi bitirme süresi sizin
için bir problem ise, kendinize gerekli olduğunu düşündüğünüzden yüzde
20 daha fazla zaman tanıyın.
20 Liste yapın
Bir
sürü plan ama çok az zaman vardır. Stresi yenmek için önceliklerimizi
belirlemeyi öğrenmemiz gerekiyor. Her günün başlangıcında tanımlamanız
gereken en önemli işinizi seçin ve onu bitirin. Eğer yapılacaklar
listesi yapan biriyseniz bir kerede beşten fazla madde koymayın. Bu
şekilde bütün işlerinizi bitirebilir ve kendinizi daha başarılı
hissedebilirsiniz.
21 Farklı açıdan bakın
Size
stres veren duruma başka bir açıdan bakmaya çalışın. Gerçekten bu kadar
kötü mü? Soruna başka türlü bakmanın bir yolu yok mu? Stres yaratan
durumdan kaçınamıyorsanız, hazırlıklı yaklaşın, stresi önlemek için
adımlar atın.
22 Strateji geliştirin
Bazı
kişiler sizi gereksiz yere strese sokuyorsa, kim olurlarsa olsunlar,
bir an durup kendinizi onların yerine koyun. Bunu neden yapıyor
olabilirler? Bundan kazançları nedir? Bakış açılarını ve
motivasyonlarını anlamakla sizde neden oldukları stresi azaltmak için
daha iyi bir strateji geliştirebilirsiniz. Belirli bir kişiyle
ilişkilerinizin strese neden olduğunu düşünüyorsanız, durumu bu kişiyle
konuşun. Suçlayıcı olmayın, yalnızca sizinle iletişim biçiminin
streslenmenize yol açtığını söyleyin. Belki beraberce birbirinizi strese
sokmayacak bir ilişki biçimi geliştirebilirsiniz.
23 Boş
zamanlar üretin
Mutluluk için yeterince bol boş
zamana sahip olmak şarttır. Boş zamanları yeterince kuvvetli bir stres
giderici olarak kullanabilirsiniz.
24 Esnek olun
Kolay
öfkelenmeyin. Hiddetten ve şiddetten sakının. Kabul edebileceğiniz
esneklik sınırlarını olabildiğince geniş tutun.
25 Aç
kalmayın
Sık ve az yiyin. Öğün atlamayın. Güçlü
bir kahvaltı ile güne başlayın. Ara öğünler yapıp “sağlıklı şeyler”
atıştırın: Meyve, fındık-fıstık-ceviz, az yağlı yoğurt veya ayran...
