Berat Kandili

Bu gelen gece olan Leyle-i Berat, bütün senede bir kudsî çekirdek hükmünde ve mukadderat-ı beşeriyenin proğramı nev'inden olması cihetiyle Leyle-i Kadr'in kudsiyetindedir. Herbir hasenenin Leyle-i Kadir'de otuzbin olduğu gibi, bu Leyle-i Berat'ta herbir amel-i sâlihin ve herbir harf-i Kur'anın sevabı yirmibine çıkar. Sair vakitte on ise, şuhur-u selâsede yüze ve bine çıkar. Ve bu kudsî leyali-i meşhurede onbinler, yirmibin veya otuzbinlere çıkar. Bu geceler, elli senelik bir ibadet hükmüne geçebilir. Onun için elden geldiği kadar Kur'anla ve istiğfar ve salavatla meşgul olmak büyük bir kârdır. ( Said Nursî Şualar: 505)

[size=12]Berat Gecesinin Mahiyeti ve Önemi[/size]
Yıllık
bir program çerçevesinde yürütülen ticari faaliyetler yıl sonunda o
program esaslarına göre kontrol) ve teftiş edilir. Kâr zarar hesapları
yapılır. Kesin hesabın tespitinden sonra da gelecek yılın programı hazırlanarak şeklini alır.
Her yıl tekrar edilen bu kontrol ve tespit işlemleri sayesinde ekonomik
hayatta istikrarlı ve sağlam bir ilerlemenin temini mümkün olur.
Bu misalin ışığında manevi hayatımıza ve faaliyetlerimize bakalım.
Dünya, âhiret hayatının kazanılması için yaratılmış bir manevi ticaret
yeri olduğuna göre, o ticaretle ilgili faaliyetlerin de yıllık
muhasebeye tabi olması gayet tabiidir.
Bu muhasebenin vakti üç ayların içindedir. Berat Kandili ile başlayıp Kadir Gecesiyle biten devreye rastlar.
Duhan Sûresinin 2., 3. ve 4. âyetlerinin Berat Gecesinden bahsettiği bildirilmektedir. Âyetlerin meali şöyle:
"O apaçık kitaba and olsun ki, biz onu gerçekten mübarek bir gecede
indirdik. Çünkü biz onunla insanları uyarmaktayız. Bütün hikmetli işler o
gecede tefrik olunur."
Bu âyetler hakkında iki görüş vardır. Çoğu tefsir bilginlerinin görüşüne
göre, bu mübarek gece Kadir Gecesidir. İkrime bin Ebi Cehil'in de dahil
olduğu bir grup alim ise; bu gecenin Berat Gecesi olduğunu
söylemişlerdir. Her iki tefsiri birleştiren diğer bir görüşe göre de,
hikmetli işlerin ayırımının yapılmasına Berat Gecesinde başlanmakta ve
bu işlem Kadir Gecesine kadar devam etmektedir. Bu hikmetli işler
nelerdir ve âyetin mânası nedir?[size=12]Berat Gecesinin özellikleri
Tefsirlerde bu gece ile ilgili olarak şu şekilde izahlar yer almaktadır:
Vergi ödendiği zaman nasıl ki vergi borçlusuna borcundan kurtulduğunu
gösteren bir belge veriliyorsa, Allah Azze ve Celle de Berat Gecesinde
mü'min kullarına berat yazar. Zaten bu gecenin dört adı vardır: "Mübarek
Gece", "Berae Gecesi", "Sakk Gecesi. Belge ve senet. (Allah Teala bu
gece mü'min kullarına beraet yazar)", "Rahmet Gecesi."
"Berat, beraet" kelimesi "el-berâe" kelimesinin Türkçedeki kullanılış
şeklidir. Beri olmak, aklanmak, temiz ve suçsuz çıkmak demektir.
"Berâet" iki şey arasında ilişki olmaması, kişinin bir yükümlülükten
kurtulması veya yükümlülüğünün bulunmaması anlamına gelmektedir.
Mü'minlerin bu gece günah yüklerinden kurtulup İlâhî bağışa ermeleri
umulduğu için de Berat Gecesi denmiştir.
Bir kısım âlimlerin, kıblenin Kudüs'teki Mescid-i Aksâ'dan Mekke'deki
Kabe istikametine çevrilmesinin Hicretin ikinci yılında Berat Gecesinde
gerçekleştiğini kabul etmeleri de geceye ayrı bir önem
kazandırmaktadır.3
Berat Gecesinin beş ayrı özelliği vardır.
1. Bütün hikmetli işlerin ayırımına başlanması.
2. Bu gecede yapılacak ibadetlerin diğer vakitlere nispetle kat kat sevaplı olması.
3. İlâhi rahmetin bütün âlemi kuşatması.
4. Allah'ın af ve bağışlamasının coşması.
5. Peygamberimize tam bir şefaat yetkisinin verilmiş olması.
Bir rivayette bildirildiğine göre Resulullah Aleyhissalâtü Vesselam
Şâban'ın onüçüncü gecesi ümmeti hakkında şefaat niyaz etti, üçte biri
verildi. Ondördüncü gecesi niyaz etti üçte ikisi verildi. Onbeşinci
gecesi niyaz etti, hepsi verildi. Ancak Allah'tan devenin kaçması gibi
kaçanlar başka...
Zemzem kuyusunun bu gecede açık bir şekilde coşup çoğalması da bu
manaları kuvvetlendiren kutsal bir işaret olarak yorumlanmaktadır.4

[/size][size=9][size=12]Berat Gecesi ibadeti
Gecenin manevi değeri dolayısıyla namaz, Kur'ân tilaveti, zikir, teşbih
ve istiğfarla geçirilmesi, bu gece vesilesiyle muhtaçlara yardım ve
benzeri hayırlı amellere özel bir önem verilmesi müstehaptır.[/size][/size]
İşlenen
sevaplı amellerin değeri başka zamanlarda on ise, Berat Kandilinde
yirmi bindir. Meselâ başka zamanlarda okuduğumuz bir tek Kur'ân harfine
on sevap veriliyorsa, bu gecede her bir harfine yirmi bin sevap
verilmektedir
Bu
bakımdan tam bir ihlâsla çalışıp ihyasına gayret gösterebildiğimiz
takdirde Berat Kandili elli bin senelik bir ibadet hayatının sevabını
bir gece içinde bize kazandırabilir.
"Onun için elden geldiği kadar Kur'ân ve istiğfar ve salavatla meşgul olmak büyük bir kârdır."10
Tek
kişinin çalışma ve kazanma gücü maddi hayatta olduğu gibi manevi
hayatta da sınırlıdır diyorsak, bunun çaresi vardır. Aynı gayeyi
paylaşan ve dünyada aynı maksatla yaşayan mü'min kardeşlerimizle
birlikte teşkil ettiğimiz manevi şirket; bize hesabından âciz
kalacağımız sonsuz bir manevi serveti kazandırabilir. Üstelik maddi
kazançlarda kâr, ortaklar arasında bölünerek küçüldüğü halde mânevi
kârda böyle bir şey kesinlikle söz konusu değildir. Çünkü manevi
faaliyetler nurludur. Nur ise maddi eşya gibi küçülmez ve bölünmez.
İmam-ı
Gazali Hazretleri el-İhyâ'da, Berat Gecesinde yüz rekât namaz kılınması
hakkında bir rivayete yer verse de, hadis âlimleri bu namazın sünnette
yerinin olmadığını, böyle bir namazın Hicretten 400 sene sonra Kudüs'te
kılınmış olduğu tesbitinde bulunurlar. Hatta İmam Nevevi böyle bir
namazın sünnette bulunmadığı için bid'at bile olduğunu ifade eder.
Bunun
yerine kaza namazının kılınması daha isabetli olacaktır. Bununla
beraber kılındığı takdirde de sevabının olmadığı anlamına gelmez.
Çünkü ibadet alışkanlıklarının iyice azaldığı zamanımızda insanların bu
vesileyle namaza yönelmelerini hoşgörü ile karşılamak faydalı olacaktır.Peygamber Efendimiz Aleyhissalâtü Vesselam bu gece Rabbine şöyle dua etmiştir:
"Allahım, azabından affına, gazabından rızana sığınırım, Senden yine
Sana iltica ederim. Sana gereği gibi hamd etmekten âcizim. Sen Kendini
sena ettiğin gibi yücesin."11
[size=9]Berat Duası
Bazı mâna büyüklerinin de şöyle bir duası vardır:
"Allahım, şayet ismimi saîdler defterine yazdıysan, orada sabit kıl.
Şayet ismimi şakiler defterine yazdıysan oradan sil. Çünkü Sen buyurdun
ki, 'Allah dilediğini
siler yok eder, dilediğini de sabit bırakır, Levh-i Mahfuz Onun katındadır."12
Bu idrak ve şuur içinde ihya edeceğimiz Berat Gecesinin hepimiz için hayırlara vesile olmasını Cenab-ı Haktan niyaz edelim.[/size]
[size=12]Berat Gecesi Namazı -I
Şaban ayının on beşinci gecesi kılınacak olan namaz ; yüz rekattır. Bu
namazın her rekatında, Fatihadan sonra on kere ihlas süresi okunur. Yüz
rekat kılan kişi bin defa ihlas süresini okumuş olur.
Bu namaza hayır namazı da denmiştir. Geçmiş büyükler bu namazı toplu
halde cemaatle de kılmışlardır. Bu namazın çok fazileti olduğu gibi,
hesaplanama-yacak kadarda çok sevabı vardır. [/size]
Hasan-ı Basri Rahmetullahı Aleyh'den gelen rivayete göre:
"Otuz sahabeden dinledim, bu namaz için şöyle dediler: "Her kim bu
namazı, berat gecesi kılar ise. Allah-u Teala'nın yetmiş rahmet nazarı
ona ulaşır. Her nazarda, kendisinin yetmiş ihtiyacı yerine gelir.
Bunların en küçüğü, Allah-u Teala'nın mağfiretidir.

[size=12]Berat Gecesi Namazı -II
Berat gecesi kılınan namazlardan biride iki rekat olarak kılınır.
Birinci rekatta Fatiha okunduktan sonra kısa bir sure okunarak rükuya
gidilir. Rükudan doğrulur ve secdeye gidilir. Secdede uzun sure kalınır,
bu konuda belli bir tahdit yoktur, ne kadar dayanabilirsen.
İkinci rekatta da aynı şekilde Fatihadan sonra kısa bir sure okunur. İlk
rekatta olduğu gibi secdeye gidildiğinde yine uzun sure secdede
kalınır. Gücünüzün yettiği kadar. Secdeden kalkılır tahiyatta
okunacaklar okunur ve selam verilir. Selam ile birlikte eller dua için
alemlerin Rabbine kalkar...
Bu namaz hakkında Hz. Aişe Radıyallahu An-hum'a validemiz, Resulullah
Sallallahu Aleyhi ve Sellem'in şöyle buyurduğunu nakletmiştir.
-"Ya Aişe, bu gecenin nasıl bir gece olduğunu bilir misin? Bende
-"En iyisini, Allah ve Resulü bilir." Dedim. Şöyle buyurdu:
-"Bu gece şaban ayının yarısıdır. Dünya işleri ve kulların işleri bu
gece Yüce Hakka arz edilir. Bu gece cehennemden azat edilenlerin sayısı;
kelb kabilesinin koyunları sayısı kadardır. Bu gece bana izin verir
misin"?
-"Olur" dedim. Kalkıp namaza durdu. Ayakta durması hafif oldu. Fatiha
suresini okudu; sonra da küçük bir sure okudu. Gecenin yarısına kadar
secdede kaldı. Daha sonra ikinci rekata kaktı. Ayakta iken, birinci
rekatta okuduğu kadar bir şey okudu. Sonra yine secdeye vardı. Bu
secdede dahi, tan yeri ağarıncaya kadar kaldı. Secdede o kadar kaldı ki,
bunun için Yüce Allah ruhunu aldı sandım. Bana gelmesi uzayınca,
kendisine yaklaştım. Hatta ayaklarına elimi sürdüm. Hareket ettiğini
görünce rahatladım. Secdesinde şöyle dediğini işittim:
"Azabından affına sığınırım. Dargınlığından rızana sığınırım. Senden
sana sığınırım. Şanın yücedir. Sen kendi zatını övdüğün gibi, seni
övemem..."
Sonra kendisine sordum: "Ya resulullah, bu gece secdende bir şeyler
okuduğunu duydum. Bunları daha önce okuduğunu hiç duymamıştım. Böyle
demem üzerine, bana sordu: "Sen onları öğrenebildin mi"? Bu sorusuna
karşılık: "Evet" deyince, şöyle buyurdu:
"Onları hem sen öğren, hem de başkalarına öğret." [/size]


[size=12]Kaynaklar
1 Hülâsâtü'l-Beyân. 13:5251.
2 Şualar, s,426.
3 TDİ."Berat" maddesi.
4 Hak Dini Kur an Dili, 5:4295
5 İbni Mâce, İkame, 191.
7 et-Tergîb ve't-Terhib, 2:118.
8 İbni Mace, İkametü's-Salât, 191; Tirmizî, Savm, 38.
9 Tirmizî, Savm:39.
10 Şualar, s.426.
11 et-Tergib ve't-Terhîb, 2:.119, 120.
12 Ra�d Suresi, 39; Mecmuatü�l-Ahzab, 1:597.[/size]