Her 1.000 çocuktan 9’u dünyaya kalp hastalığı ile
geliyor. Bazı hastalıklar genetikken büyük bir bölümü annenin hamileliği
süresince etkilendiği hastalık ve enfeksiyonlardan kaynaklanıyor.
Kadıköy Şifa Hastanesi Çocuk Kardiyolojisi Uzmanı
Dr. Ferhan Meriç çocuklarda kalp hastalıkları ile ilgili en önemli 8
soruyu yanıtladı.
1 - Çocuklarda (bebeklerde) kalp hastalığı görülme sıklığı nedir? Her kaç bebek kalp hastalığı ile dünyaya geliyor?
Yeni doğan bebeklerde doğumsal kalp hastalıklarının oranı binde 9'dur. Her doğan
1000 bebekten 9'unda kalp hastalığı görülür, bu oran
yüksek gibi gelebilir ama bu oranın içinde küçük delik ve basit kapak
ve damar darlıkları gibi her çeşit doğumsal kalp hastalıkları da yer
almaktadır.
2 - Kalp hastalıkları genetik midir yoksa her çocukta görülebilir mi?
Kalp hastalıklarının büyük çoğunluğu genetik değildir. Doğumsal kalp hastalıklarının
oluşumu bir çok faktörle olur bunların görece az bir kısmını annenin gebelikte
geçirdiği kabakulak, kızamıkçık gibi enfeksiyonlar, annenin sistemik hastalıkları
(diyabet, bağ dokusu hastalığı vs. ), alkol, sigara
ve uyuşturucu gibi toksinler oluşturur. Down sendromu gibi bazı
sendromlar kromozom bozukluğuna bağlı olarak oluşur. Diğer doğumsal
hastalıklar da önceden bilinemeyen nedenlerle oluşur.
3 - Çocuklarda en çok görülen kalp hastalıkları hangileridir?
Doğumsal kalp hastalıklarının önemli kısmını
kalpteki delikler ( VSD, ASD ), kapak ve damar darlıkları ( kalpten
çıkan aort ve akciğer damarlarının kapaklarındaki darlıklar, kalp
içindeki mitral ve triküspit kapak hastalıkları ), PDA dediğimiz bebek
doğmadan önce mevcut olup doğumdan sonra kapanması gerekirken bazen
hemen kapanmayan damar bağlantısı oluştururken az bir kısmını ise
morarma ile giden kompleks doğumsal kalp hastalıkları oluşturur.
Edinsel dediğimiz kalp hastalıkları ise sonradan
oluşan kalp hastalıkları olup bunlarenfeksiyon, sistemik hastalıklar ve
başka birçok nedene bağlı ortaya çıkarlar. Bu ikigrup hastalık dışında
bu iki grup hastalıkla birlikte veya tek başına da oluşabilen ritim
bozuklukları dediğimiz ayrı bir hastalık grubu daha vardır.
4 - Hangi çocuklar daha fazla risk altındadır?
Annenin gebelikte bazı enfeksiyonları geçirmiş
olması ve bazı ilaçların kullanılması, annenin sistemik hastalıklarının
olması (diyabet, bağ dokusu hastalığı vs.) risk faktörüdür. Alkol,
sigara ve uyuşturucu gibi toksinlere maruz kalan fetüsler daha fazla
risk altındadır. Down sendromu ve bazı kromozom bozukluklarına bağlı
hastalıklar ileri anne yaşına bağlı olabileceği için gebelikte tarama
testlerinin yapılması önemlidir. Edinsel kalp hastalıkları içinde en sık
görülenlerden ateşli eklem romatizması beta hemolitik streptokok
dediğimiz üst solunum yolunun bir enfeksiyon hastalığına bağlı olarak
oluşur ve bu hastaların bir kısmında da kalp kapaklarında hasara neden
olur.
5 - Çocuklarda kalp hastalıklarının belirtileri nelerdir? Anne babalar nelere dikkat etmeli?
• Üfürüm duyulması
• Morarma, morarma nöbeti ve çömelme
• Kilo alamama ve gelişme yetersizliği
• Sık nefes alma, sıkıntılı solunum, göz kapaklarında şişme
• Sık solunum yolu enfeksiyonu
• Göğüs ağrısı
• Egzersizi tolere edememek
• Eklem bulguları
• Nörolojik bulgular
Bu bulgulardan herhangi biri çocuk hekimi tarafından
fark edildiği zaman hasta çocuk Kardiyoloji uzmanına gönderilir. Anne
ve babalar da kendileri bu bulguları fark ederlerse Kardiyoloji uzmanına
başvurabilirler.
6 - Çocuklarda kalp hastalıkları nasıl tedavi edilir? Hangi durumlarda ameliyat veya kalp nakli gereklidir ?
Çocuklarda doğumsal kalp hastalıklarının büyük
kısmında tedaviye gerek olmadan hastalığın doğal seyri izlenir, hiç
tedavi gerekmez. Bazı hastalarda kardiyolojik izleme sırasında bebeğin
gelişimini engelleyecek veya ona zarar verecek durumlarda girişim
(girişimsel kalp kateterizasyonu yolu ile ameliyatsız tedavi yöntemi)
veya kalp ameliyat gerekebilir. Büyük delikler, önemli kapak ve damar
darlıkları, önemli kapak hastalıkları girişim ve ameliyat
gerektirebilir.
Morarma ile giden kompleks doğumsal hastalıklarda
tek operasyon veya değişen zamanlarda aşamalı operasyonlar gerekebilir.
Kalp nakli çok seyrek başvurulan bir tedavi olup kalp kasının tamamen
bozulduğu hastalıklarda (kardiyomyopati vs.) ve bazı kompleks doğumsal
hastalıklarda başvurulan bir tedavidir.
7 - Kalp hastası bir kardeşiğun normal bir yaşam sürmesi mümkün mü?
Çocuklarda doğumsal kalp hastalıklarının büyük
kısmında tedaviye gerek olmaz, çocuk kardiyoloji uzmanı tarafından
klinik muayene, EKG ve EKO ile izlenirken hastalığın doğal seyri
sırasında kardeşiğun gelişimi hiç etkilenmez, büyük kısmında yaşam süresi
ve kalitesi normal çocuklar gibidir. Daha az bir kısmında tam tedavi ile
normal çocuklar gibi yaşaması sağlanır, sadece olası gelişebilecek
durumlar için kardiyoloji takiplerine devam edilir. Bazı daha seyrek
olan hastalıklarda tedavi ile yaşam kalitesi düzeltilebilir ancak
tamamen normal bir yaşam sürmesi mümkün olmaz, yaşam süresi de
hastalığın ve tedavinin tipine göre kısalabilir, nihai yaşam umudu azalabilir.
8 - Kalp hastası çocukların anne babaları nelere dikkat etmeli?
Anne ve babaların bebeklerin doğumdan sonraki rutin
takiplerini düzenli yaptırmaları kalp sağlığı açısından önemlidir çünkü
çocuk hekimi belirtileri fark ettiği zaman hastayı çocuk Kardiyoloji
uzmanına yönlendirir. Kalp hastalığı olanlarda enfeksiyon
hastalıklarından korunma, aşıların düzenli yapılması, iyi beslenme ve
bakım sağlam bebeklerde olduğundan daha da önemlidir. Bunların dışında
hastalığın cinsine göre bazı hastalığa ait ayrıca dikkat edilecek
durumlar olduğunda çocuk Kardiyoloji uzmanı bu önlemler hakkında aileyi
bilgilendirecektir.
