İnsanları neler motive eder? Marie Clarie'in haberi..
Yankı Yazgan bu ay iş dünyası dergilerinin sıkça sorduğu sorulardan
Marie Claire okurlarının ilgisini çekebilecek olanlarını toparlayıp,
cevapladı. İş hayatı, motivasyon, beyin, para, umut ve umutsuzluk
ilişkisini okuyacaksınız bu satırlarda. Bu kapsamda başka sorularınızı
da duymak isterim.
Motivasyonun tanımını yapar mısınız?
Bulunduğunuz yer ile bulunmak istediğiniz yer arasındaki yolu aşmanızı
sağlayan güç kaynağı desek mi? Harekete geçirici, bir yöne doğru
kımıldamamızı sağlayıcı psikolojik vektör. İnsan beyninde bu vektörün
bir karşılığını ararsak; rahatlama, heyecan ve keyif duygusu yaratan
bölümleri aktifieştiren her uyaran, bu vektörün çıkış noktası
sayılabilir.
Motivasyon her beyin için aynı mı?
Her birimizin kendini rahat hissettiği, keyif aldığı durumların müthiş
bir farklılık göstermesi sizi şaşırtmasın. Bazen hareket etmemek (İçinde
olduğu durumu sürdürmek, 'rahatını bozmamak'), bazen de nereye
gittiğini bilmeksizin hareket etmek ("Yeter ki içinde olduğumuz durum
değişsin demek", yani 'rahat batması') bu 'motivasyon' vektörünü
yaratır.
İnsanları neler motive eder? Örneğin, para ne kadar motive edicidir?
Yuvarlak bir cevap vereyim; kişiden kişiye değişir. Çoğunluk için çok
önemlidir. Hatta birçok durum için rakipsiz bir güç taşıyabilir. Ama
paranın birinci derecede 'hareket ettirici' role sahip olmadığı çok
sayıda durum olduğunu görmeyelim, yadsımayalım.
Para ile motive olmayan var mı?
Üniversitede (Hemen kötü örnekleri düşünmeyin, en üstteki üniversiteleri
akla getirin) çalışan bir akademisyen, daha fazla para kazanma şansı
olan işlere neden heves etmez? Hayatını daha özgürce yaşadığı, yaptığı
işi kendisinin belirlediği, içerik denetiminin ve hesap vermenin diğer
sektörlerden (Örneğin, bir finansal kurumdan) oldukça farklı olduğu,
merak ettiği konuların peşinde koşma şansının daha yüksek olduğu
akademik hayatı terk etmeyi, birçok akademisyen özgürlüğünden vazgeçme
olarak algılar. Bu bir bakıma da, öyledir. Hayatının üzerindeki tam
kontrolü sağlayabilmek, en azından bunu yapabileceğine inanmak, dilediği
yöne dümeni kırıp gidebileceğine inanmak, birçok bilim adamı ya da
entelektüel için başkalarına 'akıllıca gözükmeyen, 'loser' (kaybeden)
hayat tarzlarını sürdürme motivasyonudur.
İş hayatına yeni atılan gençlere tavsiyeleriniz neler?
İş hayatına yeni atılan gençlere vereveğim ilk tavsiye; beklemek,
sabretmek, gerekeni yapmak ama sonuca varmak için acele etmemek...
Makarnanın pişmesi için bir tencere su kaynattığınızı düşünün. Su
kaynama noktasına yaklaşana kadar, elinizi içine sokmadığınız sürece,
kaynama noktasına yakın olduğunu pek belli etmez. Tam siz vazgeçmek
üzereyken, suyun fokurtusunu duyabilirsiniz.
Ruh sağlığı için bir kriz reçetesi var mı?
Hayat krizlerden daha uzun sürer. Krizi bir hayat tarzına dönüştürüp dönüştürmemek ise bizim elimizde.
Umut mutluluk için çok mu önemli?
Umut geleceğe baktığımızda içimizde olan, mutluluk ise bugünün anlamını bularak yaşadığımızdır.
Umutsuzluk, mutluluğu nasıl bozar?
Gelecek için hazırlandığımız bugünün tadını kaçırarak...
