Adet gecikmesi nedir?
Adet gecikmesi, adet kanamasının beklenen tarihinde olmaması durumudur
Adet gecikmeleri tıbbi literatürde "amenore" olarak geçer
Halk arasında da adet görememe veya adet olamama gibi terimlerle ifade edilir
Kadının adet dönemi nasıl adlandırılır?
Tıbbi terminolojide kadınlarda adet yerine
regl, mens, menses, siklus, periyod gibi terimler kullanılır
Halk arasında ise adetler
ay hali, renkli olmak gibi terimlerle anılmaktadır
Adetlerin seyrekleşmesi ne demektir?
Adetlerin her ay gecikerek daha seyrekleşmesi durumuna ise
"oligomenore" adı verilir
Normal bir kadında bir adet dönemi 21 ile 35 günler arasıdır
Yani adetlerin 35 günden daha uzun sürede görülmesi (oligomenore) normal olarak kabul edilmez
Fizyolojik (doğal) amenore nedir?Kadınlarda bazı dönemlerde normal olarak adet görmeme durumları da bulunmaktadır
Bu adet olamama durumlarına
"Fizyolojik amenore" adı verilir
Fiyolojik amenore;
Ergenlik (puberte, bluğ çağ) öncesi
Hamilelik
Emzirme (laktasyon)
Menopoz dönemleridir
Bu dönemlerde adet görmemenin sebebi ovulasyon yani yumurtlama durumunun olmamasıdır
Adet gecikmelerinde ilk ne düşünülmelidir?
Normal adet gören bir kadında adet kanamasının gecikmesi durumunda ilk önce
gebelik olasılığı akla gelmelidir
Adeti gecikmiş olan kadının hamile olmadığı ispatlandıktan sonra adet gecikmesine neden olabilecek diğer faktörler araştırılır
Gebelik harici adet gecikmeleri nelere bağlıdır?
Gebelik harici adet gecikmesinin pek çok organik nedeni olabilir
Bunlar:
Hormonal faktörler, (hiperprolaktinemi, tiroid hastalıkları)
Üreme organları ile ilgili problemler,
Ağır stres, (iş veya sınav, okul stresi gibi)
Anoreksi nevroza (yemek yememe bozukluğu),
Ağır egzersizler, (bale, atletizm, ağır sporlar)
Beyin tümörleri,
Kürtaj sonrası rahim içi yapışıklıklar
(Asherman sendromu)
Polikistik Over Sendromu (PCOS),
Aşırı zayıflık,
Dengesiz beslenme adet gecikmesine neden olabilir
Adet kanaması, vücutta bulunan işlevleri birbirinden farklı hormon
salgılayan bir çok salgı bezinin uyum içinde çalışması sonucunda olur
Bu salgı bezlerindeki herhangi bir düzensizlik kendisini adet gecikmesi ile gösterebilir
Tiroid bezinin fazla veya az çalışması (hipertroidi/hipotroidi)
durumunda veya prolaktin hormonu yüksekliğine (hiperprolaktinemi) neden
olan hipofiz bezi hastalıklarında ilk şikayet yine adet gecikmesi
olabilir
Adet kanaması olayı rahim içi zarının dökülmesidir
Bunun için rahim içi zarının yeterli kalınlığa ulaşması gereklidir
Daha önceden geçirilmiş rahim içi girişimler ve özellikle de kürtaj işlemi rahim içi dokuyu zedeleyebilir
Böyle durumlarda da daha sonraki dönemde adet kanaması olmayabilir
Ağır fiziksel egzersizler yapan kadınlarda adet gecikmesi sıklıkla izlenir
Bu duruma en iyi örnek sporcular ve balerinlerdir
Yoğun stres, ağır diyet sonrası belirgin kilo verme veya çevre
değişiklikleri de hormonal dengesizliklere ve adet gecikmelerine neden
olabilir
Polikistik over sendromunda da ilk adetten bu yana adet gecikmeleri vardır
Bu hastalıkta adet gecikmelerini takiben oluşan yoğun ve düzensiz kanamalar vardır
Yinelemekte fayda vardır ki; adet gecikmesi olan normal üreme çağındaki bir hastada ilk yapılması gereken şey "gebelik testi"dir
Gebelik olmadığı tespit edildikten sonra adet gecikmesine neden olan
durumla ilgili ayrıntılı muayene ve laboratuar tetkiklerine geçilir
Adet gecikmelerinde yapılan ultrasonlarda rahimin duruş pozisyonu ile
adet kanamasını sağlayan rahim iç zarının kalınlığı ölçülerek tespit
edilir
Daha sonra laboratuar analizi ile çeşitli salgı bezlerinden salgılanan hormon düzeyleri tespit edilir
Herhangi bir hormon bozukluğu saptanmışsa ona yönelik tedavi düzenlenir
Hormon bozukluklarından biri de hipofizden salgılanan prolaktin hormonunun yüksekliğidir
Normalde bu hormon özellikle emzirme döneminde salgılanmaktadır
Hiperprolaktinemisi olan kadınlarda adet gecikmesi ve göğüslerden süt gelmesi yakınması vardır
Prolaktin hormonu eğer çok yüksek ise hipofiz bezi tomografi ve MR gibi
yöntemlerle görüntülenmeli, hipofizde adenom (iyi huylu bir tümör) olup
olmadığı araştırmalıdır
Çoğu durumda adet gecikmesine neden olan bariz bir hastalık yoktur
Böyle durumlarda da kadının adet görmesini sağlayacak ve kendisi için
gerekli hormon desteğini sağlayan ilaçları kullanması önerilmektedir
