Renk Körlüğü

Renk Körlüğü
google_protectAndRun("ads_core.google_render_ad", google_handleError, google_render_ad); İnsanın
kendi vücuduna ait bilgileri ve çevresine ait haberleri
algılayabilmesi, duyu organları vasıtasıyla olmaktadır. Duyu organlarına
ulaşan çeşitli tiplerdeki enerji şekilleri, öncelikle duyu organlarında
yer alan reseptör (alıcı) hücreleri tarafından aksiyon potansiyelleri
ismi verilen özel elektrik sinyallerine çevrilir. Reseptörlerde başlayan
bu aksiyon potansiyelleri sinirler yoluyla beyinde ilgili bölüme
iletilirler. Beyne iletilen aksiyon potansiyeli sinyalleri de uyarıcı
enerji şekline göre çeşitli duyular olarak algılanır.

Duyu reseptörleri tarafından aksiyon potansiyellerine dönüştürülen
enerji şekilleri arasında mekanik (basınç, temas), ısı, elektromekanik
(ışık), enerjileri ve kimyasal enerjiler (koku, tat, kanın O: ve CO2'si)
sayılabilir.

Bir reseptörün duyarlı olduğu enerji şekline onun uygun uyaranı denir.
Örneğin gözdeki ışık enerjisine duyarlı görme reseptörleri için uygun
uyaran, ışık enerjisidir.

Görme organımız olan göze giren uygun dalga boylarındaki ışık enerjisi,
öncelikle gözün mercek sistemi tarafından görme reseptörlerinin yoğun
olarak bulunduğu gözün retina kısınma odaklaştırılır. Burada reseptör
hücreleri tarafından oluşturulan aksiyon potansiyelleri de göz sinirleri
yoluyla beyindeki görme merkezine iletilir. Sonuçta da görme merkezi
tarafından yorumlanarak algılanır ve böylece görme olayı tamamlanmış
olur.

Görme reseptörleri, ışık enerjisinin belli dalga boylama duyarlıdırlar.
Başka bir deyişle ışığın belli bir dalga boyu, o dalga boyuna duyarlı
görme reseptörünü uyarır ve algılanır. Işığın belli dalga boylarının
belirli reseptörleri uyarması, o reseptörün ihtiva ettiği görme
pigmentinin ışık absorbsiyon karakteristiği ile ilgilidir. Görme
reseptörleri başlıca iki ayrı grupta incelenirler. Bunlardan çubuk
şeklinde olup gece görmekten ve karanlığa', aydınlığa adaptasyondan
sorumlu olanlar "basil", koni şeklinde olup görme keskinliği ve renk
görmeden sorumlu olan reseptörler ise, "koni" reseptörleri diye
isimlendirilirler.

Renk görme ile ilgili olan koni reseptör hücrelerinin algıladıkları ışık
dalga boyları ölçülmüştür. Sonuçta bu konilerin her birinin görme
spektrumunda yer alan renklerden yalnızca bir tanesinin görülmesiyle
ilgili oldukları bulunmuştur. Bu üç koni tarafından algılanan renklere
üç temel renk denilmektedir. Bu temel renkler KIRMIZI, MAVİ ve
YEŞİL'dir. Bu üç koni hücresinin ışık dalga boyu absorbsiyon eğrileri
önemli ölçüde birbirlerini örterler. Bundan dolayı da görülebilir ışık
dalga boyları birden fazla koniyi uyarırlar. Aynı dalga boyu tarafından
uyarılan 2 ayrı cins koni hücresinin değişik ölçülerde gönderdiği
aksiyon potansiyellerinin beyin tarafından değerlendirilmesi sonucu,
çeşitli renklerin ayırt edilmesi mümkün olmaktadır. Başka bir deyişle
görme spektrumunda yer alan ve normal insan tarafından ayırt edilebilen
180 ayrı rengin tamamı renk görme ile ilgili 3 ayrı renk konisinin
değişik oranlarda uyarılması ile gerçekleşmektedir. Buna bağlı olarak
örneğin, sarı renge ait 5800 A boyundaki dalga boyu, kırmızıya
(6500-7500 A) ve yeşile (5000 A) duyarlı reseptörleri birlikte uyararak,
sarı renk duyusunun oluşmasını sağlayabileceği gibi kırmızı ve yeşil
temel renklerinin karışımı da aynı renk duyusunu oluşturabilmektedir.

Beyaz ve siyah rengin algılanması: Beyaza uyan dalga boyunda ışık
yoktur. Beyaz ışık duyuşu yeşil, kırmızı ve mavi renk konilerinin
birlikte uyarılması île oluşmaktadır. Siyah renk duyuşu ise, ışığın
yokluğunda oluşan bir algıdır. Fakat pozitif bir algıdır. Çünkü kör*ler
siyah rengi de görememektedirler.

Normal bir insanın renk görmesi, üç ayrı cins koni hücresinin uyum
içinde çalışmasıyla olmaktadır. Bu tür normal görüş "trikromat" renk
görme olarak vasıflandırılmaktadır.

Eğer bir kimse renk görmede yalnızca iki koni hücresine sahipse ve bu
iki koni hücresiyle algılanabilen renkleri ve onların karışımlarını
görüyorsa, bu şekilde renk görmeye "dikromatik" renk görme veya
dikromatik renk körlüğü denilmektedir. Bu durumdaki kişilerde renk görme
ile ilgili olan bir koni şeklinin yokluğu düşünülmektedir.

Bir koni çeşidinin bulunmadığı dikromatik renk körlüğü, yok olan pigmentle ilgili olarak,

Kırmızı renge duyarlı koni hücreleri yoksa, "PROTONOPIA" kırmızı renk körlüğü,
Mavi renge duyarlı koni hücreleri yoksa, "TRITANOPIA" mavi renk körlüğü,
Yeşil renge duyarlı koni hücreleri yoksa, "DEUTERANOPIA" yeşil renk körlüğü denilmektedir.
Örneğin, kırmızı rengi ayırt eden koni hücresinin olmadığı protonopia
durumunda sadece koyu kırmızı renk algılanamaz. Kişinin gördüğü renkler
koni hücreleri ile ilgili olarak yeşil, mavi ve bu iki rengin
karışımıyla görülen renklerdir. Yeşil ayrımı yapan yeşile duyarlı
konilerin bulunmadığı deuteronopiada ise, yalnızca kırmızı ve mavi
renkler ile bunların karışımı görülür. Yeşil renk ayırt edilemez.

Yalnızca tek renk konisinin bulunup, iki renk koni-sinin olmadığı renk
görme ise, "monokromatik" renk görme veya monokromatik renk körlüğü
olarak isimlendirilmektedir. Örneğin; yalnızca mavi rengi algılayan mavi
renk konilerinin bulunup kırmızı ve yeşil renk konilerinin bulunmadığı
durumda kişi, kırmızı ve yeşil renkleri ayırt edemez. Görme spektrumu
ile ilgili olarak yalnızca mavi ve sarı renkleri algılayabilir. Kırmızı
ve yeşil renkleri göremediğinden dolayı bu tıp renk körlüğüne kırmızı -
yeşil renk körlüğü de denilmektedir.

Anopia: Renk görme ile ilgili her üç koninin de bulunmadığı durumdur. Bu
durumda tam renk körü olan kişi yalnızca siyah beyaz olarak görür. Bazı
insanlar ise, 'trikromat' olmakla birlikte renk ayırımları zayıftır. Bu
durum, 'renk görme bozukluğu' (anomalisı) olarak isimlendirilir. Bu
şekildeki renk körlüğüne tam renk körlüğünden daha seyrek rastlanılır. RENK KÖRLÜĞÜ KALITIMI
Renk görme bozuklukları cinsiyet kromozomları ile resesif olarak
nesilden nesile geçmektedir, ilgili genin kalıtımla geçişini X kromozomu
sağlar. Erkeklerde XY kromozomu, kadınlarda ise, XX kromozomu
olduğundan ve genin özelliğinin resesif olmasından dolayı, erkeklerde
mevcut bir X kromozomunda kadınlarda ise, her iki X kromozumunda
bulunmasıyla ortaya çıkabilmektedir. Bu nedenle erkeklerde kadınlardan
daha sık olarak görülmektedir.

Erkeklerin % 8'inde, kadınların % 0,4'ünde renk görme ile ilgili bir
bozukluk vardır. Yeşil renk görme bozukluğu (anomalisı) en sık görülen
durumdur. Bundan sonra görülme sıklığı itibarıyla yeşil renk körlüğü,
kırmızı renk körlüğü ve mavi renk görme bozukluğu gelmektedir.

Renk körlüğü olan erkeklerin kız çocukları renk körü olmamakla birlikte
renk körlüğünün taşıyıcısı durumundadırlar. Taşıyıcı kadınların erkek
çocuklarının yansı da renk körü olarak doğmaktadır. RENK KÖRLÜĞÜNÜN TEŞHİSİ
Renk körlüğünün açığa çıkarılması ve ayrıca renk körlüğü veya renk görme
bozukluğunun tipinin belirlenmesine yarayan pek çok test vardır.
Teşhiste en kolay yol, renkli iplikleri karıştırıp, şahıstan renkleri
gruplandırarak ayırmasının istenmesidir. Renk görme ile ilgili problemi
olanlar, bu işlemi beceremezler. Teşhiste ayrıca ishihara ve Stilling
levhaları da kullanılmaktadır. Bu levhalar renkli noktalardan
yapılmıştır. Renkli noktaların içine ise renk körlüğünü veya renk görme
bozukluklarım ortaya çıkaracak şekilde özel olarak renkli sayılar,
şekiller veya harfler yerleştirilmiştir. Renk görme problemi olan
kişiler bu harf, şekil veya sayıları ayırt edememekte; böylece teşhis
konulmuş olmaktadır