Beynimiz vücudumuzun küçük bir bölümünü oluştursa da, yiyeceklerle
alınan enerjinin yüzde yirmisini harcar. Belirli yiyecekler algılama
yeteneğimizi arttırır, daha verimli yapar, daha hızlı düşünmemizi ve
dikkatimizi daha iyi vermemizi sağlar.
BELLEK
HAVUÇ: Hatırlama yeteneğimizi arttırır, çünkü havuç beyin
metabolizmasını canlandırır. Bir şey ezberlerken bir ufak tabak sıvı
yağlı havuç salatası yiyin.
ANANAS: Tiyatro sanatçılarının ve müzisyenlerin ihtiyacı olan bir
meyvedir. Örneğin uzun bir metin ezberleyebilmek için fazla miktarda C
vitaminine ihtiyaç vardır. Ayrıca önemli bir eser halinde element olan
mangan içerir.
AVOKADO: Kısa süreli bellek içindir (Örneğin alışveriş listesini
yaparken). Fazla miktarda yağ asidi içerir. Yarım avokado yeterlidir.
MUTLULUK
KIRMIZI BİBER: Ne kadar acı olursa o kadar iyidir. Aroma maddeleri
vücudun kendi mutluluk hormonu endorphinin salgılanmasını
hareketlendirir. En iyisi çiğ yenmeli.
ÇİLEK: Stresi giderir. Lifli maddesi mutluluk verir. Dozu en az 150 gram.
MUZ: Sırrı serotonin. Bu maddeye beynimizin mutlu olması için ihtiyacı vardır.
ÖĞRENME
LAHANA: Sinirliliği giderir (tiroit bezlerinin aktivitesini yavaşlattığı için). Daha stressiz öğrenilir (örneğin sınav öncesi).
LİMON: C vitamininden dolayı canlandırır, algılama yeteneğini artırır. Dil öğrenme kursundan önce 1 bardak limon suyu için.
YABAN MERSİNİ: Uzun süreli bir öğrenmede ideal bir meyvedir. Beynin kanla daha iyi beslenmesini sağlar.
DİKKAT VERME
KARİDES: Beyin besinidir. Vücuda önemli omega 3 yağ asitleri sağlar. Dikkat verme süresini daha uzatır.
SOĞAN: Aşırı yıpranmaya, fiziksel yorgunluğa karşı. Kanı sulandırır, beyin oksijeni daha iyi alır.
CEVİZ, FINDIK, FISTIK: Konferanslarda, konserlerde, uzun araba
yolculuklarında, sinirleri kuvvetlendirirken, beyindeki haber alma
maddelerinin oluşumunu hareketlendirirler.
YARATICILIK
ZENCEFİL: İçerdiği maddeler beynin yeni fikirler üretmesini sağlar. Kan
sulandığı için vücutta daha serbest akar, beyin oksijenle beslenir.
KİMYON: İnsanın aklına birden bir fikir getirtir. İçerdiği uçucu yağlar
bütün sinir sistemini uyarır, ancak yaratıcı düşünce şartıyla. Aniden
bir fikre, bir buluşa ihtiyacı olan kimyon çayı içmelidir (bir fincana
iki tatlı kaşığı dolusu kimyonla).
STRESE KARŞI
Gerginsek ne yaparız? Bir fincan kahve veya bir kola içeriz. Bu da
yetmezse çikolata ve hamburger yeriz. Böylece daha fazla strese gireriz.
Besleyici maddelerin eksikliği, çok miktarda kafein ve şeker sinirleri
iyice bozar, dahası vücudun savunma sistemini, direncini zayıflatır.
Doğru bir beslenme stresli zamanların üstesinden gelmemizde bize
yardımcı olacaktır. Bunun için de yanlış alışkanlıklarımızı
değiştirmemiz gerekecektir.
1. Kahvaltı etmeden dışarı çıkmayın. Sabahları enerji depomuz boştur,
beynin akaryakıtı yoktur. Bu yüzden yataktan kalkınca biraz hassas,
alıngan, sinirli ve dikkatsiz olmamıza şaşırmamalı. Okul çocukları ile
yapılan bir araştırmada iyi bir kahvaltı edenlerin daha verimli
oldukları ortaya çıkmıştır. Kahvaltıda karbonhidrat ile protein doğru
bir karışımdır. Örneğin kepek veya çavdar ekmeği ile peynir veya yulaf
ezmesi ile meyve veya yoğurt.
2. Kahveyi azaltın. Sabahları bir iki fincan kahve uyku sersemliğinizi
gidermede yardımcı olur. Fazlası ise sadece kalp çarpıntısına ve
huzursuzluğa, daha sonraları da uykusuzluğa yol açmakla kalmayıp hassas
insanlarda korkuya ve endişeye de neden olur. Kolalı içkiler de kafein
içerir.
3. Çikolata yerine meyve yiyin. Arada bir yenen çikolataya bir
diyeceğimiz yok. Fakat fazla miktarda şeker kan şekerini altüst eder.
Şeker miktarı önce artar, sonra hemen düşer. Sonuçta yorgunluk ve
tatlılara karşı istek ortaya çıkar. Buna karşılık meyve veya kepek,
çavdar ürünleri organizma tarafından daha yavaş enerjiye dönüştürülür,
kan şekerinin dengesi bozulmaz.
4. Sık sık bir şeyler atıştırın. Büyük porsiyonlu ve yağlı yemekler
hemen hemen uyku ilacı etkisi yapar. Fazla yağ ayrıca bağışıklık
sistemini zayıflatır. Fakat günde bir çok defa yenen birkaç lokmalık bir
şey enerjiyi aynı düzeyde tutar.
5. Alkolün olumsuz etkisi. Çok fazla alkol acısını ertesi sabah sadece
baş ağrısı ile değil, unutkan ve dikkatsiz olmakla çıkarır.
6. Sinir besinleri. Önemli anti-stres maddeleri mineral olarak
kalsiyum (süt ürünlerinde, yeşil sebzelerde) ve magnezyumdur (kepek,
çavdar, baklagiller, bal kabağı ve ayçiçeği çekirdeği). B vitaminleri
grubu aynı zamanda sinir vitaminleri olarak adlandırılır. B vitaminleri
ette, balıkta, kepek çavdar ürünlerinde ve koyu yeşil sebzelerde
bulunur. Şunu da aklınızdan çıkarmamalısınız; stres vitaminlere ve
minerallere olan ihtiyacı arttırır. Bunun stratejisi şudur: bol miktarda
antioksidan vitaminler, yani C, E, beta-karotin vitaminleri ve selen.
Pratik olarak bunun anlamı: Günde beş kere ufak porsiyonlar halinde
meyve veya sebze, her gün zeytinyağı soslu salata ve yulaf ezmesi veya
kepek ya da çavdar ekmeği yemektir. Selen kepek ve çavdarın dışında
balıkta da bulunur.
Beynin kapasitesi için bol meyve sebze yiyin
Düzenli sebze ve meyve tüketiminin, beyin kapasitesinin azalmasını
önlediği bildirildi. ABD'de yayımlanan ‘‘Neuroscience’’ dergisinde çıkan
makaleye göre Amerikalı araştırmacılar, 8 ay boyunca düzenli olarak
ıspanak ve çilek esaslı, E vitamini takviyeli rejim uyguladıkları deney
farelerinde, normal beslenen diğer farelerde yaşla birlikte ortaya çıkan
beyinsel kapasite düşüklüğünün daha az görüldüğünü saptadılar.
Araştırmada, günde yarım kilo çilek ve ıspanaktan oluşan gıda rejimiyle,
farelerin hareketlerinin koordinasyonunda ortaya çıkabilecek
bozuklukların engellendiği ve deneklerin hafıza performanslarının
azalmadığı belirlendi.
Derleyen
Mustafa Sezgin
