Mersingiller familyasındandır. Anayurdu Endonezya’daki, adı yerli
dilinde baharat anl***** gelen Moluk takımadaları. Ama, günümüzde daha
çok Afrika kıtasının doğusundaki Zengibar ile Hint Okyanusundaki diğer
adalarda yetiştirilmekte, iklimi uygun olmadığından ülkemizde yetişmeyen
karanfil ağacı, 10-20 m’ye kadar boylanabilen ve kışın yapraklarını
dökmeyen duyarlı bir bitkidir. Derimsi dokulu, parlak ve iri yaprakları
dallarda karşılıklı çiftler halinde dizilmiş olup üzerlerinde salgı bezi
benekleri bulunur.
Asitli toprak ister
Çan biçimindeki pembe renkli çiçeklerinin tomurcukları kurutulduğunda
kırmızımsı kahverengine döner. Hoş kokulu olan bu tomurcuklara kısaca
‘karanfil’ adı verilir. Kısmen gölgeli, soğuk ve rüzgâra karşı korunmalı
yerleri seven karanfil ağacı, suyu iyi akıntılı ve asitli toprakları
yeğler. Tohumuyla ya da gövde çelikleriyle çoğaltılır.
Karanfil tomurcuklarında ogenol (ojenol) adı verilen hidrokarbon,
şahsilik asit ve karyofıllin içeren bir uçucu yağ (esans) bulunur.
Karanfılyağı da denilen bu esans, diş hekimliğinde sıkça yararlanılan
antiseptik ve ağrı kesici ilaçların yapımında kullanılır. Karanfil
tomurcukları ise, bazı reçel, yemek, turşu ve baharatlı şarapların
yapımında çeşni olarak kullanılmaktadır.
Karanfil tomurcuklarının ve karanfilyağının sağlığa yararlı etkileri ve bunlardan yararlanma yöntemleri şöyle özetlenebilir:
1. Karanfil tomurcukları uyarıcıdır. Özellikle sindirim sistemi üzerinde uyarıcı etki yapar.
2. Gaz söktürücüdür.
3. Mide bulantısını bastırır. Kusmaları önler.
Bu etkilerinden yararlanılmak üzere piyasada satılan karanfil
tomurcuklarından bir tutam (7-8 tane) alınıp 1 bardak kaynar suya
atılır. 10 dakika demlendirilerek hazırlanan infüzyon ılık olarak
içilir.
1. Karanfil tomurcukları nefesin kötü kokusunu
yok eder. Bunun için tomurcuklar ağızda çiğnenip sert bakiye tükürükle
atılır ya da yukarda tarifi verilen infüzyonla gargara yapılır.
2.
Karanfil tomurcuğu ağrı kesici ve hafif uyuşturucudur. Bu etkilerinden
yararlanılarak diş ağrısını kesmekte kullanılır. Bir adet karanfil
tohumu ağıza alınır. Ağrıyan çürük dişin yakınına getirilir ve bir süre
orada tutulur ya da gene piyasada satılan karanfilyağı biraz pamuğun
üzerine damlatılır ve pamuk ağrıyan dişe bastırılır.
3.
Karanfılyağı romatizma ve nevralji ağrılarının hafifletilmesinde yararlı
olur. Bunun için karanfilyağı ağrılı yerlere dıştan ovuşturularak
uygulanır.
