"-it" eki tıpta enfeksiyon veya enflamasyonu ifade eder. Bu nedenle
sinüzit, sinüslerin enfeksiyonu veya enflamasyonudur. Tipik bir akut
sinüzit vakası soğuk algınlığı veya allerjik bir atak sonucunda fazla
miktarda mukus salgılanması ile ortaya çıkar. Zarlar o kadar çok
şişebilir ki sinüslerin küçük açıklıkları kapanır. Hava ve mukus burun
ile sinüsler arasında rahat hareket edemezse mukus sinüsler içinde
birikir ve basıncın artmasına neden olur. Hangi sinüsün etkilendiğine
bağlı olarak yüzde veya alında üzerine basmakla oluşan, gözler arasında
veya gerisinde, yanaklarda ve üst dişlerde ağrıya meydana gelir. Çıkışı
kapalı ve mukus dolu bir sinüs bakterilerin üremesi için çok uygun bir
ortamdır. Soğuk algınlığı normalden fazla sürerse ve sümüğün rengi
yeşil-sarıya dönerse veya garip bir tat oluşursa muhtemel bakteriyel
enfeksiyon gelişmiştir. Akut sinüzit olgularında yüzdeki ve alındaki
ağrı çok kötü olabilir. Sinüs çıkışının uzun süre kapandığı durumlarda
kronik sinüzit gelişir. Baş ağrısı az görülür ancak akıntı ve kötü koku
devam eder. Enflamasyonun çok aşırı olması sonucunda polip adı verilen
oluşumlar gelişir. Bazı sinüzit olguları üst dişteki enfeksiyonun sinüse
geçmesi sonucunda oluşur.
SİNÜZİT TEHLİKELİ MİDİR?
Sinüzit olgularının büyük çoğunluğu tıbbi tedaviye cevap verir ve
tehlikeli değildir. Bununla birlikte sinüs içindeki bir enfeksiyon hem
göze hem de beyne çok yakındır. Enfeksiyonun göze veya beyine yayılması
çok nadirdir. Enfeksiyonlu sinüslerden akan mukus akciğerler için
sağlıklı değildir. Böylece sinüzit; bronşit, kronik öksürük veya astımı
ya azdırır yada bunların ortaya çıkmasına neden olur.
SİNÜZİT BAŞ AĞRISI NEDİR?
Soğuk algınlığı sırasında veya burun örtüsü şiştiği ve burnun aktığı
zamanda veya burun sümükle dolu olduğunda yüzde, yanaklarda, alında veya
göz çevresinde ortaya çıkan baş ağrısı muhtemelen sinüzit ağrısıdır.
Sinüs enfeksiyonu buna neden olur. Bir başka tür sinüs baş ağrısı ise
uçak inmek üzere alçaldığı zaman ortaya çıkar. Bu özellikle soğuk
algınlığınız veya aktif allerjiniz varsa belirgin olur (buna "Vakum Baş
Ağrısı" denilir). Maalesef sinüs baş ağrısıyla karıştırılabilecek birçok
başka neden vardır. Örnek olarak migren ve diğer damar kaynaklı baş
ağrıları veya gerginlik baş ağrısı hem alın ve göz çevresinde ağrı
oluşturması hem de burun akıntısına da neden olabilmelerinden dolayı
sinüzit ile karıştırabilirler. Ancak bu tip baş ağrıları doktor
müdahalesi olmadan kısa sürede gelip geçerler. Doktor müdahalesi olmadan
uzun süren ve ancak antibiyotik tedavisiyle düzeltilebilen sinüzitten
farklıdırlar. Bununla birlikte arada sırada gelen, bulantı ve kusmaya
neden olan baş ağrısı daha ziyade migren baş ağrısıdır. Şiddetli, sık ve
uzun süren baş ağrılarının tanısı için mutlaka doktora baş
vurulmalıdır.
KİMLER SİNÜS PROBLEMİYLE KARŞILAŞIRLAR?
Gerçekte herkes sinüs enfeksiyonu geçirebilir ancak bazı gruplar daha hassastırlar.
Allerjisi olanlar : Bir allerji atağı soğuk algınlığı gibi mukozanın
şişmesine, sinüs kanallarının kapanmasına, mukus akımının engellenmesine
ve bakteri enfeksiyonuna neden olur.
İyi nefes almayı ve mukus akışını engelleyecek yapısal burun
bozuklukları olanlar : Örnek olarak kırık bir burun veya septum
deviasyonu (septum burun delikleri arasında burnu sağ ve sol olmak üzere
ikiye bölen kıkırdak bir yapıdır. Bunun bir tarafa doğru eğilmesine
deviasyon denir.)
Sık sık enfeksiyona maruz kalanlar: Okul öğretmenleri ve sağlık personeli hassastır.
Sigara içenler: Tütün dumanı, nikotin doğal direnç mekanizmasını bozarlar.
DOKTOR SİNÜSLERİM İÇİN NE YAPACAKTIR?
Doktorunuz size soluk alıp vermeniz, burun akıntınızın rengi ve kokusu
ve hangi olayların (günün hangi saatinde veya hangi mevsiminde ) bu
bulgulara neden olduğu ile ilgili sorular soracaktır. Baş ağrınızı tarif
etmeye hazır olun; Ne zaman ve hangi sıklıkta olduğu, ne kadar sürdüğü,
bulantı, kusma, görme bozukluğu, veya burun tıkanıklığı ile ilişkili
olup olmadığı. Kulak Burun Boğaz uzmanı özellikle mukozanın görünüşüne
ve salgının niteliğine dikkat ederek kulağınızı, burnunuzu, ağzınızı,
dişlerinizi, ve boğazınızı muayene edecektir. Burnunuzdaki hassasiyeti
inceleyecektir. Bazı durumlarda sinüslerinizin röntgen fılmi gerekli
olabilir. Tedavi doktorunuzun koyduğu teşhis ile bağlantılı olacaktır.
Enfeksiyonlar için antibiyotik tedavisi veya cerrahi müdahale bazen de
her ikisi birden gerekebilir. Akut sinüzit çoğunlukla antibiyotik
tedavisine yanıt verirken kronik için genellikle cerrahi müdahale
gerekmektedir. Son yıllarda uygulanan Fonksiyonel Endoskopik Sinüs
Cerrahisi (FESS) bu hastalıkların çözümünde uygulanan basit bir
tekniktir. Sonuçlar oldukça başarılıdır. Eğer bulgular allerji, migren
veya sinüzite benzeyen bir başka nedenden dolayı ise doktorunuz
alternatif bir tedavi planı uygulayacaktır.
SİNÜSLERİM İÇİN BEN NE YAPABİLİRİM?
Allerjiniz varsa bunu kontrol edin. Soğuk algınlığı olduğunuz zaman
buharla nemlendirici kullanın. Yatağınızın baş tarafı daha yükseltilmiş
bir şekilde uyuyun. Dekonjestanlar kullanılabilir ancak içlerindeki
kimyasal maddeler adrenalin gibi etki gösterebileceğinden yüksek
tansiyonu olanlarda riskli olabilir. Aynı zamanda bunlar uykusuzluğa
neden olan uyarıcıdırlar. Kullanmadan önce doktorunuza baş vurun.
Burnunuzu tahriş eden kirleticilerden, özellikle sigara dumanından uzak durun.
Dengeli beslenin, düzenli egzersiz yapın.
Enfeksiyonu olduğunu bildiğiniz insanlarla ilişkilerinizi sınırlamaya
çalışın bu olmuyorsa bir takım önlemler alın (el yıkamak, ortak havlu ve
önlük kullanmamak).
Birçok reçetesiz sinüs ilacı satılmaktadır ancak uygun bir tanı
koyulmadan bunları kullanmak doğru değildir. En iyisi sizi muayene eden
ve sizin şikayetlerinizi bilen doktorunuzun verdiği ilaçları
kullanmaktır.
