Sıradışı bulgu ve belirtilerle giden bir hastalıktır. Bu hastalık akla
gelmezse tanı zordur. Bu nedenle tanı çoğunlukla geç konur.
TOS ismini köprücük kemiği ile 1. kaburganın arasındaki boşluktan alır.
Bu dar geçiş yolu kola giden ana damarlar, ana sinirler ve bazı adeleler
tarafından doldurulur. Ana damarlar göğüs kafesinden, ana sinirler
omurdan ayrılırlar. Bu dar geçişi kullanarak koltuk altından kola doğru
devam ederler. TOS, bu aralıkta veya çıkışında damar ve/veya sinirlerin
basıya uğraması sonucu çıkan rahatsızlıkların bütününe verilen addır.
TOS yaralanma, hastalık veya doğuştan anomaliler nedeniyle olabilir.
Kötü duruş pozisyonu, şişmanlık bu hastalık belirtilerini
belirginleştirir. Göğüs kökenli omuz kasları köprücük kemiğini yerinde
tutacak kadar kuvvetli değilse köprücük kemiği aşağı doğru çöker ve
damar-sinir basısına neden olabilir. Doğuştan ekstra kaburga, boyun
adeleleri anormalileride TOS nedeni olabilir. TOS olan hastalarda
psikolojik problemler de sıkça görülür. Bu tür psikolojik problemlerin
nedeni tam anlaşılamamıştır.
Belirtiler ve tanı
Belirtiler hangi yapıların bası altında kaldığı ile ilgilidir.
Damar basılarında kola ve ele giden kan miktarı azalır. Buna bağlı
olarak o kol ve elde soğukluk, çabuk üşüme, çabuk yorulma şikayetleri
olur. Muayenede o kolda tansiyon daha düşük, nabız daha hafif
alınabilir. Bu yakınmaların şiddeti bası miktarı ile doğru orantılıdır.
Sinir basılarında boyun hareketleri ile değişebilen net tanımlanamayan
ağrılar olur. Bu ağrılar boyun omuz kol ve ele yayılabilir. Başüstü
aktivitelerde zorluk olur. Hem damar hem de sinir basısı varsa
bulgularda beraber ve yakınmalar oldukça karışık hale gelir. Hastanın
beraberindeki psikolojik sorunlar nedeniyle genellikle tüm problemleri
psikolojik sanılarak hastalık atlanılabilir.
Doktorunuz TOS düşündüğü anda bir seri test içeren muayenenizi
yapacaktır. Röntgen, MR , EMG (sinir fonksiyonlarını inceleyen bir
test), Dopler (damarları görüntüleyen ultrosonografik bir tetkik) gibi
inceleme tetkikleri ile hastalığın ciddiyet derecesini tesbit eder.
Cerrahi olmayan tedavi ve korunma
TOS olan hastaların büyük kısmı cerrahi olmayan fiztoterapi, ekzersiz, diyet ve ilaçla tedavi edilebilirler.
Fizyoterapi ile omuz çevresi kaslarını kuvvetlendirerek köprücük kemiğinin daha iyi desteklenmesi sağlanarak bası azaltılır.
Antienflamatuar-antiromatizmal ilaçlar ağrının azalmasına yardımcı olur.
Fazla kilolara sahipseniz bir diyetisyen gözetiniminde kilolarınızı
veriniz. Bu bölgedeki yağlanma zaten dar olan kanalı daraltan ciddi bir
faktördür.
Omuzunuzu aşırı kullanmak zorundaysanız işinizi değiştirin.
Duruş ekzersizleri yapınız. Bu hareketleri günde 2 kez 10 ar tekrar yapınız.
Köşe germe ekzersizi; Bir duvar köşesine yarım metre uzakta durunuz.
Omuz genişliğinde her bir elinizi bir duvara koyunuz. Köşeye doğru
göğsünüzde bir gerilme hissedene kadar eğiliniz. 5 saniye tutunuz.
Boyun germe; Sol elinizi başınızın üstüne, sağ elinizi omuzunuzun
arkasına koyunuz. Başınızı boyun sağında gerilme hissedene kadar sola
çekiniz. 5 saniye tutunuz.Sonra diğer tarafta tekrarlayınız.
Omuz çevirme; Omuzlarınızı yukarı, arkaya ve aşağı gererek çeviriniz.
Boyun çekme: Boynunuzu düz olarak geriye bastırınız.
Bu sırada çene seviyesini koruyunuz. 5 saniye tutunuz.
Boyun fıtığınız var veya bu hareketleri yaparken ağrı hissederseniz doktorunuza danışınız.
Omuz üzerinden askılı ağır çanta taşımayınız. Bu körücük kemiğini aşağı bastırarak varolan yakınmalarınızı arttıracaktır.
Cerrahi tedavi
Yukarıdaki önlemlere rağmen 3 ay içinde belirgin iyileşme bulguları
yoksa doktorunuz cerrahi tedavi önerebilir. TOS nedenine göre cerrahi
tedavi seçilir. İyi bir cerrahi tedavi sonrası tüm yakınmalar ortadan
kalkar.
