Biliniyordur, son ayyna yakla?an 2008 yyly, ‘Yahya Kemal Yyly’ydy. Ben
de, ?air’i anma ba?lamynda kendimce bir yazy yazdyydym. Öte yandan,
Yahya Kemal’le ilgili birkaç yazym daha var. Bunlary syrayla sizlere
sunmak istiyorum. Sunuma, anaba?ly?ymy da belirleyen 25 Mart 2008
tarihli ilk yazyyla ba?layayaca?ym.
* * *
Yahya Kemal Yyly - “Velhâsyl O Rü’yâ Duruyor Yerli Yerinde!” (*)
Sanyyorum, önce Hilmi Yavuz duyurmu?tu, “2008, Yahya Kemal’in ölümünün
50. yyldönümü. Türkiye Yazarlar Birli?i Vakfy adyna ba?kan D. Mehmet
Do?an, bir açyklama yapty ve bu münasebetle Kültür Bakanly?y’na
ba?vuruda bulunarak 2008 yylynyn ‘Yahya Kemal Yyly’ ilan edilmesini
istedi?ini açyklady” diye…
Yavuz’un Zaman’daki yazysy geçen Kasym’yn ba?laryndaydy; yylyn ikinci günü de tek tip bir haber dü?tü basyna:
“2008, ‘Yahya Kemal Beyatly yyly’ ilan edildi
Kültür ve Turizm Bakanly?y, Yahya Kemal Beyatly’nyn ölümünün 50′nci yyldönümünü ‘anma yyly’ olarak belirledi.
Anma yyly çerçevesinden ?airin bestelenmi? ?iirleri CD formatynda
yayynlanacak. Ayryca ?airin ?iirlerinden yeni besteler yaptyrylacak.
Yahya Kemal Beyatly’nyn eserlerinin prestij kitaplar olarak basylmasy da projeler arasynda yer alyyor.
Fazyl Say’a beste teklifi
Kültür Bakany Ertu?rul Günay’yn, Yahya Kemal’in bir ?iirini bestelemesi
için son günlerde hükümete yönelik ele?tirileriyle gündemde yer alan
Fazyl Say’a da teklifte bulundu?u bildirildi.
Yine çaly?malar çerçevesinde, ?airin ya?ady?y mekânlara plaket konulmasy da planlanyyor.”
Haber CNN kaynaklyydy.
Ba?ka haberler, yazylar da vardy ku?kusuz; ama ben pek göremiyordum. Ne
bileyim, eskilerin, ‘fikr-i ta’kib’ (fikr-i takip/fikri takip)
dedikleri, yani, ‘bir konuyu, bir i?i sona erdirme; bir i?in ardyny
byrakmama’ anlamyna gelen bir sözü vardyr… O zamanlar teve meve yok,
onun için de kullanyldy?y alan daha çok basyndy… Diyece?im, i?i haber
olanlarda fikri takip olsa, benim gözüme de bir ?eyler çalynacakty.
Bu Yahya Kemal Yyly konusunda asyl asyl nerede hiçbir ize
rastlamyyordum, dersiniz? Kültür ve Turizm Bakanly?y’nyn genela?
yerinde! Benim göremeyece?im bir kö?eye konmu?sa o ba?ka… Bu olasyly?y
da not edeyim. Ama, bu etkinli?in hemen göze çarpacak bir yerde
duyurulmasy gerekmez mi Bakanlyk’yn sayfalarynda?
Bu durumda üç olasylyk geliyordu aklyma: ya dedi?im gibi, Bakanlyk,
henüz konunun önemine uygun bir duyuruda bulunmu? de?ildi ya Sayyn
Yavuz’un yazysy da CNN’in geçti?i haber de dayanaksyzdy ya da “daha
önümüzde en azyndan on iki ay var” denip, i? a?yrdan alynyyordu…
Ben böyle dü?ünürken, Do?an Hyzlan, 13 ?ubat günü, Hürriyet’teki kö?esinden sesleniverdi: “2008-Yahya Kemal Beyatly Yyly”.
Sayyn Hyzlan, “1 Kasym 2008, Yahya Kemal Beyatly’nyn aramyzdan
ayryly?ynyn 50. yyldönümünde, bir sempozyum düzenlenecek. Sempozyuma
katylma ça?rysynda Yahya Kemal Beyatly’nyn bir foto?rafy ve altynda,
‘Velhâsyl o rü’yâ duruyor yerli yerinde’ mysray yer almakta” dedikten
sonra, ‘Bir Medeniyeti Yorumlamak-Yahya Kemal Beyatly’ ba?lykly
sempozyum konusunda bilgi de veren ça?ry mektubundan ?u satyrlary
aktaryyordu:
“1 Kasym 2008 tarihi büyük ?air ve fikir adamy Yahya Kemal Beyatly’nyn
vefatynyn 50. yyldönümüdür. Bilindi?i gibi T.C. Kültür ve Turizm
Bakanly?y 2008 yylyny Yahya Kemal Yyly ilan etmi?tir.
Bu anlamly yyldönümünde, ?airimizin bütün eserlerini Türk okuyucusuna
kazandyran Ystanbul Fetih Cemiyeti-Yahya Kemal Enstitüsü ile T.C. Kültür
ve Turizm Bakanly?y, Ystanbul Üniversitesi, Marmara Üniversitesi, Mimar
Sinan Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi, Bo?aziçi Üniversitesi ve
Ystanbul Kültür Üniversitesi tarafyndan, Ystanbul’da ‘Bir Medeniyeti
Yorumlamak-Yahya Kemal Beyatly’ ba?lykly bir sempozyum 3-7 Kasym 2008
tarihlerinde düzenlenecektir. Be? gün sürecek sempozyum her gün bir
ba?ka üniversitede gerçekle?ecektir.
Düzenleme kurulu tarafyndan kabul edilen bildirilerin her türlü yayyn
hakky Ystanbul Fetih Cemiyeti-Yahya Kemal Enstitüsü ve T.C. Kültür ve
Turizm Bakanly?y’na ait olacaktyr.”
Bunun ardyndan, Bilkent Üniversitesi’nin 21 Mart Dünya ?iir Günü
etkinli?i çerçevesinde düzenledi?i anma geldi. Üniversite, 21 martlarda
düzenleyegeldi?i kutlamalaryn bu yylkini, ölümünün 50. yyldönümü
dolayysyyla Yahya Kemal’e ayyrmy?ty.
Son olarak da dün Üsküdar Belediyesi’nden bir haber: Yahya Kemal,
Belediye’nin Ba?larba?y Kültür Merkezi’nde 21 Mart ak?amy düzenledi?i
gecede anylmy?ty. Bu arada, ?air’in ?iirleri üzerine yapylmy?
?arkylardan olu?an bir konser de verilmi?ti. Ve geceye katylanlara
Üsküdar Belediyesi’nce yayymlanan ‘Yahya Kemal’in Ystanbulu’ adly kitap
arma?an edilmi?ti.
*
Sayyn Yavuz’un, yukaryya alynty yapty?ym “‘Yahya Kemal Yyly’ ve Anylar” ba?lykly yazysynda anlatty?y anysy ?uydu:
“Yahya Kemal, 1 Kasym 1958 günü öldü. O tarihte ben, Vatan gazetesinde
muhabir olarak çaly?yyordum. 3 Kasym günü düzenlenecek cenaze törenini
izleme görevini, Ystihbarat ?efimiz rahmetli Kemal Aydar bana verdi. 2
Kasym günkü Vatan gazetesinde ise ölüm haberi, birinci sayfadan 4 sütun
üzerine, ‘Büyük ?air Yahya Kemal Beyatly dün vefat etti’ ba?ly?yyla
verildi. Buna ‘haber’den çok, ‘haber-yorum’ demek daha do?ru olur! Çünkü
yazy i?leri, bu görevi, o yyllarda ö?retmenli?inin yany syra Vatan’da
ar?iv sorumlusu olarak çaly?an rahmetli Tahir Alangu’ya vermi?ti. 2
Kasym 1958 tarihli Vatan gazetesi ?imdi önümde duruyor; - saklamy?ym o
günkü gazeteyi, Alangu’nun ‘haber-yorum’u ?öyle ba?lyyor:
‘Türk edebiyatynyn en önemli ?airlerinden Yahya Kemal Beyatly, dün saat
10.22′de, tedavi görmekte oldu?u Cerrahpa?a Hastanesi’nde hayata
gözlerini yummu?tur.
Beyatly’nyn ölümü edebiyat âlemimiz için oldu?u kadar, seçkin bir hem?ehrisi bulundu?u Ystanbul için de büyük bir kayyptyr.
Bin yyllyk Türk ?iirine yön veren belli ba?ly birkaç ki?iden biri olan
Yahya Kemal’in ?iiri her ne kadar bir geçmi? özlemi içinde ve bugünkü
?iir tutumundan ayry bir yönde geli?mi?se de, mysralaryna yerle?tirdi?i
üstün bir zevk, kolay kolay anla?ylmaz bir i?çilik ve zengin bir
do?u-baty kültürüyle, de?eri hiçbir zaman inkâr edilmeyecek bir
sa?lamly?a eri?mi?tir.’
‘Haber-yorum’, bu kadar de?il elbet; Alangu, Yahya Kemal’in ?iirini oldukça uzun bir yazyyla dile getiriyor.
Dikkat edildiyse, Alangu’nun bu ‘haber-yorum’unda, Yahya Kemal’in ?iiri,
‘geçmi? özlemi içinde’ bir ?iir olarak niteleniyor; bu sözlerin ba?yna
getirilen ‘her ne kadar’ ibaresi, Yahya Kemal’i aklama amacyny ta?ysa
da, ‘geçmi? özlemi içinde olmak’, Üstad’a yönelik bir ele?tiri anlamyna
geliyor. Yahya Kemal için standart bir ele?tiridir bu: ‘Geçmi? özlemi
içinde olmak!’ Aslynda bununla, örtük bir biçimde Yahya Kemal’in
Osmanlycy oldu?u, dahasy Cumhuriyet kar?yty oldu?u ima edilmeye
çaly?ylyr; yoksa, ‘masum’ bir nostalji niçin ele?tiri konusu yapylsyn,
öyle de?il mi?
1958 tarihli bir ölüm haberinde bile Yahya Kemal’i rahat byrakmamak! Üstad’y 2008′de nasyl anaca?yz acaba?”
Hilmi Yavuz’un anysy burada bitiyor. Ya, i?te böyle…
*
Yazy daha da uzamadan bir any da benden:
Yyl 1951… Tokat’ta Gazi Osman Pa?a Lisesi’ndeyim… Edebiyat ö?retmenimiz
Ylhan Ba?göz. O tarihlerde her okulda yapylyr myydy, bilmiyorum, bizim
lisede synyflar da iftihara de?er görülürdü; i?te o yyl bizim synyf bu
onura eri?mi?, bunu belli eden Bayra?ymyz’y dersanemizin kapysyna
ta?ymy?ty. Ba?göz Hoca, -sanyrym synyf ö?retmenimizdi de- bu ba?arynyn
bir ba?ka ödülü olarak synyfymyzdan be? kadar arkada?y Ystanbul’a Yahya
Kemal’i ziyarete götürdü. Ben gidenler arasynda de?ildim; arkada?lar,
sürekli olarak kaldy?y Park Oteli’ndeki ziyaretlerinden, ?air’in,
synyfymyz için imzalady?y büyük boy bir foto?rafyyla dömü?lerdi. Onu
çerçeveletip karatahtamyzyn üzerine, ****** foto?rafynyn hemen altyna
asmy?tyk.
Bilmeyen çykar, diye söyleyeyim, de?erli hocam Sayyn Ba?göz, 1953′te, o
dönemde TCK’nin solcularyn hapse dü?mesine dayanak olan ünlü 141.
maddesine aykyrylyktan dolayy tutuklanyp iki yyl hapis yatacakty. Ylhan
Ba?göz, daha sonra, bir halkbilim (folklor) ara?tyrmacysy ve yazar
olarak tanynmasyny sa?layan halkbilim alanyndaki akademik çaly?malara
yönelecek, üniversitelerde hocalyk yapacak, profesörlü?e dek
yükselecektir.
*
Hilmi Yavuz ne diyordu? “Üstad’y 2008′de nasyl anaca?yz acaba?” Onu
bilmem; benim bildi?im, Kültür ve Turizm Bakanly?y’nyn genela? yerinde
25 Mart 2008 günü de Yahya Kemal Yyly konusunda herhangi bir iz
görememi? oldu?um. Bu arada, yukarylarda sözünü etti?im üç olasylyk da
aklymy kurcalayyp duruyor hâlâ. Ve yineliyorum, arady?ym ?ey bir kö?eye
syky?my? olabilir… Gören-bilen varsa beri gelsin; ?imdiden özür
diliyorum…
Ve, ‘Bir Medeniyeti Yorumlamak-Yahya Kemal Beyatly’ ba?lykly sempozyumun ça?rysyna Üstat’yn dizeleriyle yanyt vermek istiyorum:
GEÇMY? YAZ
Rü’yâ gibi bir yazdy. Yarattyn hevesinle,
Her ânyny, her rengini, her ?i’rini hazdan.
Hâlâ doludur bahçeler en tatly sesinle!
Bir gün, bir uzak hâtyra özlersen o yazdan
Körfez’deki dalgyn suya bir bak, göreceksin:
Geçmi? gecelerden biri durmakta derinde;
Mehtâb… iri güller… ve senin en güzel aksin…
Velhâsyl o rü’yâ duruyor yerli yerinde!
