Normal doğumdan sonra bebekte
oksijenlenme yetersizliği çekmiş olduğu kuşkusu uyandıracak belirti
yoksa, bebeğe belirli ve alışılmış bir bakım modeli ve bir dizi
uygulanır
Bakım
Bebek, sıcak ve mikroptan arındırılmış bir çarşafa (göbek kordonu hemen
kesilmemişse, hiç bir çekmeye uğramayacak biçimde yerleştirilir
Kısa sürede soluk almaya ve çığlık atmaya başlar Ağzında mukoza
parçaları bulunmasına çok sık raslanır; bunlar parmağa sarılan bir gaz
bezi ya da aspiratöre bağlı bir sondayla temizlenir Son yöntem aynı
zamanda, yemek borusundaki sıvıların temizlenmesine olanak verir ve
boruda darlık olup olmadığını anlamaya yarar
Göbek kordonu, iki kıskaç arasında yapılan ilk kesimden sonra, göbeğe
birkaç santimetre uzaklıkta yeniden kesilir ve bir iplikle bağlanarak
gazlı beze sarılır 1-2 damla göz damlasıyla, gözler mikroptan
arındırılır
İlk muayeneler Genel muayeneler
İlk bakım yapılıp, çocuk yeterince sıcak bir ortama alındıktan sonra, tıbbi muayeneye başlanabilir
Apgar testi
Bebeğin iyi durumda olduğuna hemen karar vermek için, 5 klinik değerlendirme öğesine başvurulur
Doğumu izleyen 1 ve 5 dakikalarda incelenerek doğum ve çocuk denetimi belgelerine kaydedilen bu beş öğe şunlardır:
— renk: Genellikle pembe ya da morumsu kırmızıdır;
— soluk alıp verme: Ortalama ritmi dakikada 50′dir;
— kalp atışları- Dakikada yaklaşık 140 atış;
— kas gerginliği: Yeni doğmuş çocukta kas gerginliği normalin üstündedir;
— ayak derisi uyarısına tepki yeteneği (tepki normalse, ayak tabanına vurulduğunda çocuk şiddetli bir çığlık atar)
dogum
Bu öğeler O’dan (en kötü not) 2′ye (en iyi not) kadar değerlendirilir;
her birine verilen notların toplamı Apgar skorunu oluşturur Skor normal
olarak 1 dakikada 8-10 arasında, 5 dakikada ise 10′ dur
Genel ölçümler
Yeni doğmuş bebeğin ortalama ağırlığı 3,250 kg’dır; annenin yaşma,
kaçıncı doğumunu yaptığına, aile bağlamına ve gebelik sırasında annenin
geçirmiş olabileceği rahatsızlıklara bağlı olarak değişiklik
gösterebilir
Ortalama 50 sm kadar olan boy, beden gergin tutularak kumpas yardımıyla
ölçülür Örtü dokuları (deri ve mukozalar) iyice renklidir; üstlerindeki
yağlı tabakanın (vernix caseosa) çok bol olması erken doğum, yokluğu ise
geç doğum belirtisidir Omurga boyunca ve kol ve bacakların açılma
yüzeylerinde lanugo denen ayva tüyleri vardır Aşırı kas gerginliği
nedeniyle katlı duran kol ve bacaklar da incelenerek, bir biçim
bozukluğu olup olmadığı denetlenir Genellikle, tırnakların uzamış olması
da geç doğum belirtisidir
Başın muayenesi
Bu muayeneyle, dölütün kafatasının annenin kemik leğen boşluğundan
geçerken biçim bozukluğuna uğrayıp uğramadığı ve doğum şişliği olup
olmadığı araştırılır Dölütün önce başının üst bölümünün gelmiş olduğu
durumlarda bazen görülen alın daralması, birkaç gün içinde kendiliğinden
düzelir
Kafatasının çevresi (en büyük olduğu yerde ölçülür, genellikle 36
sm’dir) ve çapları ölçülür Yüzde de özel biçim bozuklukları olmamalıdır
Gözler genellikle kapalı, iris tabakası her zaman mavidir, Dudakta
tavşan dudağı olup olmadığı saptandıktan sonra, parmakla damak
kubbesinde yarık olup olmadığı araştırılır
Göğüs muayenesi
Dinleme ve elle muayeneyle kalp ve soluk alma etkinlikleri
araştırıldıktan sonra, göğüs kafesi biçiminde anormallik olup olmadığı
araştırılır; çocuk iriyse ve omuzların geçişinde zorluk göstermişse,
köprücük kemiğinde bir kırık (tedavisi kolaydır) olup olmadığı
araştırılır
Karın muayenesi
Karaciğer sistemli biçimde elle muayene edilmeli (kaburgalar kenarından
net bir taşma gösterir), dalakta büyüklük (anormaldir) olup olmadığına
bakılmalıdır Yeni doğmuş kardeşiğun karnı oldukça hacimlidir; soluk alma
hareketlerine önemli katkıda bulunur
Omurga muayenesi
Omurga, kuyruk sokumu kemiğinden boyna kadar, boylu boyunca elle muayene
edilerek arka bölümünün kapanmasında bir kusur (omurga çatlağı) olup
olmadığı araştırılır
Apışarası bölgesinin muayenesi
Makat muayene edilir, gerekirse çok ince bir sondayla deliğin normal
olup olmadığı denetlenir Zaten doğumdan birkaç dakika sonra çocuk ilk
dışkısını (mekonyum) yapacağından, delik durumu belirlenmiş olacaktır
Erkek kardeşiğun dış üreme organlarının muayenesinde, erbezlerinin
torbadaki yerlerinde bulunup bulunmadıkları ve kamış deliğinin yerinde
olup olmadığı denetlenir; kız çocuklarda, yalancı erdişilik türünden
anormallikler araştırılır Az miktar sidik çıkması (sık raslanır), bu
konuda bir sorun olmadığını kanıtlar
Kas ve sinir sisteminin incelenmesi
Yeni doğmuş bebek, aşırı kas gerginliği nedeniyle hareketlidir: Kol ve
bacaklarını oynatır, kollarını bükerek yumruklarını sıkar, başını
hareket ettirir, bağırırken başını geriye atar; ama, genel olarak,
kendiliğinden dertop olup dölyatağı içindeki konumuna dönme
eğilimindedir
Özel refleksler
Yeni doğmuş bebek, bazı uyarılara kendine özgü tepkiler gösterir Bunlar ilk çocukluk çağında yavaş yavaş yiter
Moro refleksi
Her iki kolun iki yana açılması ya da göğüs üstünde yaklaşması
durumudur; kardeşiğun kalçası kaldırılarak ya da yatağına kuvvetle
vurularak elde edilir
Yakalama refleksi
El ayasına dokunmakla yapılan uyarı sonucu, bütün parmaklar kapanarak
uyarı yapan şeyi tutar Bu tutuş öylesine güçlüdür ki, hekim işaret
parmaklarını kardeşiğun avuçlarına dokundurup parmaklarını kapatmasını
sağladıktan sonra, çekerek kardeşiğun omuzlarını ve başım yataktan
kaldırabilir!
Arama refleksi
Dudakların birleşeklerine ya da üst ve alt dudakların ortasına yapılan
uyarı sonucu çocuk, başını, çoğunlukla da dilini, uyarının geldiği yöne
çevirir
Otomatik yürüme refleksi
kardeşiğun reflekslerinden en ilgi çekici olanıdır Çocuk koltukaltlarından
tutularak ayağa kaldırıldığında, bacaklarını uzattığı ve ayak
tabanlarını, uygun yükseklikte yatağa bastığı görülür; aynı biçimde
tutarak öne eğildiğindeyse, otomatik bir yürüme hareketi yapar
Sonuç
Özetlersek, çocuk, yaşamının ilk beş dakikasında tam bir muayeneden
geçmiş ve gerekli bakımı görmüş olur- Bundan sonra, derisi tatlı badem
yağı ile temizlenir ve giydirildikten sonra annesinin yatağının yanına
(beşiğine) yatırılır
