Hurma, Kuran'da pek çok ayette bahsi geçen, cennet nimetleri arasında "eşsiz-hurma" (Rahman Suresi, 68)
ifadesiyle nitelendirilen bir meyvedir. Allah'ın Kuran'da bildirdiği bu
meyve incelendiğinde, pek çok önemli özelliği olduğu ortaya
çıkmaktadır. Bilinen en eski bitki çeşitlerinden biri olan hurma,
günümüzde lezzetinin yanı sıra besleyici özelliği nedeniyle de tercih
edilen bir besindir. Her geçen gün keşfedilen faydaları hurmayı, hem
gıda hem de ilaç olarak kullanılan bir besin haline getirmiştir.
Hurmanın sahip olduğu bu özelliklere Meryem Suresi'nde dikkat
çekilmiştir.
Derken doğum
sancısı onu bir hurma dalına sürükledi. Dedi ki: "Keşke bundan önce
ölseydim de, hafızalardan silinip unutuluverseydim." Altından (bir ses)
ona seslendi: "Hüzne kapılma, Rabbin senin alt (yan)ında bir ark
kılmıştır." Hurma dalını kendine doğru salla, üzerine henüz oluşmuş-taze
hurma dökülüversin." Artık, ye, iç, gözün aydın olsun... (Meryem Suresi, 23-26)
Allah'ın, Hz. Meryem'e "hurma yemesini" bildirmesinin pek çok hikmeti
vardır. Allah'ın Hz. Meryem'in doğumunu kolaylaştırmak için sunduğu
nimetlerden biri olan hurmanın, özellikle hamile ve doğum yapan kadınlar
için önemi ve faydaları, bugün bilimsel olarak da bilinmektedir. Hurma,
içerdiği %60-65 oran ile en çok şeker içeren meyvelerden biridir.
Doktorlar, hamile kadınlara doğum yaptıkları gün meyve şekeri içeren
yiyecekler verilmesi gerektiğini belirtmektedirler. Bunun amacı, annenin
zayıf düşen vücuduna enerji ve canlılık kazandırmak, aynı zamanda da
yeni doğan bebeğe gerekli olan sütün oluşabilmesi için, süt hormonlarını
harekete geçirmek ve anne sütünü çoğaltmaktır.
Ayrıca doğum sırasında meydana gelen kan kaybı, vücut şekerinin
düşmesine sebep olur. Hurma vücuda tekrar şeker girişinin sağlanması
açısından önemlidir ve tansiyon düşmesini de engeller. Kalori değerinin
çok yüksek olması sebebiyle hastalıktan güçsüz düşmüş ya da yorgun olan
kimseler için özellikle çok faydalıdır.
Bu bilgiler, Allah'ın Hz. Meryem'e, hem kendisine enerji ve canlılık
verecek hem de bebeğin tek gıdası olan sütün meydana gelmesini
sağlayacak "hurma"dan yemesini bildirmesindeki hikmetleri ortaya
koymaktadır. Örneğin hurma, insan vücudunun sağlıklı ve zinde
kalabilmesi için hayati önem taşıyan 10'dan fazla element içermektedir.
Bu nedenle günümüzde bilim adamları, insanın sadece hurma ve suyla
yıllarca yaşayabileceğini belirtmektedirler.115 Bu konuda tanınmış
uzmanlardan biri olan V. H. W. Dowson ise, bir hurma ve bir bardak sütün
bir insanın günlük besin ihtiyacını karşılamaya yeteceğini
söylemektedir. 116
Hurmada bulunan oksitosin maddesi de, modern tıpta doğumu kolaylaştırıcı
bir ilaç olarak kullanılmaktadır. Oksitosin, doğumu kolaylaştırıcı
etkisi nedeniyle pek çok kaynakta "rapid birth" yani "hızlı doğum"
ifadesiyle tanımlanmaktadır. Doğum sonrasında ise anne sütünü artırıcı
etkisiyle bilinmektedir. 117
Oksitosin esas olarak beyinde salgılanan, doğum sancılarını başlatan bir
hormondur. Doğum öncesi vücudun tüm hazırlıkları bu hormon sayesinde
başlar. Hormonun etkisi, ana rahmini oluşturan kaslarda ve anne sütünün
salgılanmasını sağlayan kas yapısındaki hücrelerde görülür. Doğum
esnasında ana rahminin etkili olarak kasılması doğumun gerçekleşebilmesi
için son derece önemlidir. Oksitosin de, rahmi oluşturan kasların çok
güçlü bir şekilde kasılmasını sağlar. Ayrıca oksitosin, yeni doğmuş olan
bebeğin beslenmesi için anne sütünün salgılanmasını başlatır. Hurmanın
tek başına bu özelliği -oksitosin içermesi- bile Kuran'ın Allah'ın vahyi
olduğunun önemli bir delilidir. Hurmanın tıbbi olarak faydalarının
tespit edilmesi ancak yakın tarihlerde mümkün olmuştur. Halbuki Kuran'da
yaklaşık 1400 sene evvel Allah'ın Hz. Meryem'e hamilelik döneminde
hurma ile beslenmesini vahyettiği bildirilmektedir.
Ayrıca hurmada insan vücuduna bol miktarda hareket ve ısı enerjisi
kazandıran, vücutta parçalanıp kullanılması kolay olan bir şeker türü
bulunmaktadır. Üstelik bu şeker kan şekerini hızla yükselten glikoz
değil, meyve şekeri fruktozdur. Özellikle şeker hastalarında kan
şekerinin hızla yükselmesi, pek çok organı olumsuz olarak etkiler, ancak
en çok hasar gören organ ve sistemler göz, böbrekler, kalp-damar
sistemi ve sinir sistemidir. Gözde görme kaybına kadar varan
rahatsızlıklar, kalp krizi, böbrek yetmezliği gibi pek çok ciddi
hastalığın en önemli nedenlerinden biri, kan şekeri yüksekliğidir.
Hurma içerik olarak çok çeşitli vitamin ve minerale sahiptir. Lif, yağ
ve proteinler açısından da çok zengindir. Hurmada sodyum, potasyum,
kalsiyum, magnezyum, demir, kükürt, fosfor ve klor da bulunmaktadır.
Hurma ayrıca A vitamini, betakaroten, B1, B2, B3 ve B6 vitaminlerini de
içerir. Hurmada bulunan vitamin ve minerallerin, normal insan vücudunda
ve hamilelik zamanlarındaki faydalarından bazılarını ise şöyle
sıralayabiliriz:
*Hurmanın besleyici oranının gücü, içerdiği uygun mineral dengesinden
kaynaklanmaktadır. Hurmada, hamilelikte kadınların alması gereken bir B
vitamini olan folik asit de bulunmaktadır. Folik asit (B9), vücutta yeni
kan hücresi yapımında, vücudun yapı taşı olan amino asitlerin yapımında
ve hücrelerin yenilenmesinde önemli görevler üstlenen bir vitamindir.
Bu yüzden hamilelikte folik asit ihtiyacı belirgin şekilde artar ve
günlük ihtiyaç iki katına çıkar. Folik asit seviyesi yetersiz olduğunda
yapısal olarak normalden büyük, ancak işlevleri düşük alyuvar hücreleri
meydana gelir ve kansızlık belirtileri ortaya çıkar. Özellikle hücre
bölünmesinde ve hücrenin genetik yapısının oluşmasında önemli rol
oynayan folik asit, hamilelik sırasında gereksinimi iki katına çıkan tek
maddedir. Hurma da, folik asit açısından çok zengin bir besin türüdür.
*Öte yandan hamilelikte meydana gelen uzun süreli bulantı ve fiziksel
tepkimeler nedeniyle potasyum eksikliği açığa çıkar ve bu durumda da
potasyum takviyesi yapılması gerekir. Hurmada bol miktarda bulunan
potasyum bu açıdan büyük önem taşıdığı gibi, vücuttaki su dengesinin
korunmasında da son derece etkilidir. Ayrıca potasyum, beyne oksijen
gitmesine de yardımcı olarak berrak düşünebilmeyi sağlar. Bununla
beraber vücut sıvıları için uygun alkalik özelliği sağlar. Zehirli vücut
atıklarını dışarı atması için böbrekleri uyarır. Yüksek kan basıncını
düşürmeye yardım eder ve sağlıklı deri oluşumunu sağlar. 118
*Hurmanın içerdiği demir, kırmızı kan hücrelerinde bulunan hemoglobin
sentezini kontrol eder ve bu da hamilelikte kansızlığın engellenmesini
ve bebeğin gelişimi için hayati önem taşıyan kandaki alyuvarlar
dengesinin uygun hale gelmesini sağlar. Bilindiği gibi alyuvarlar kanda
oksijen ve karbondioksiti taşıyarak hücrelerin canlılığını sürdürmesinde
rol oynarlar. Çok fazla demir içermesi sebebiyle, bir insan günde 15
tane hurma yiyerek vücudunun demir ihtiyacını karşılayabilir ve demir
eksikliğinden kaynaklanan rahatsızlıklardan korunmuş olur.
*Hurmada bulunan kalsiyum ve fosfat ise, iskelet oluşumu ve vücudun
kemik yapısının dengelenmesi için çok önemli elementlerdir. Hurma,
içerdiği bol fosfor ve kalsiyum ile kemik zayıflığına karşı bünyeyi
korur ve bu hastalıkların azaltılmasına yardım eder.
*Bilim adamları hurmanın stres ve gerginliği giderici etkisine de dikkat
çekmektedirler. Berkeley Üniversitesi uzmanlarının yaptığı
araştırmalar, sinirleri güçlendiren B6 vitamininin ve kasların
çalışmasında önemli rol oynayan magnezyum mineralinin hurmada yüksek
miktarda bulunduğunu ortaya koymuştur. Hurma ayrıca içerdiği magnezyum
ile, böbrekler için de son derece önemlidir. Bir insan günde 2-3 tane
hurma yiyerek vücudunun magnezyum ihtiyacını karşılayabilir. 119
*İçerdiği B1 vitamini ile sinir sisteminin sağlıklı olmasını
kolaylaştırır. Vücuttaki karbonhidratların enerjiye çevrilmesine,
protein ve yağların vücudun diğer ihtiyaçları için kullanılmasına
yardımcı olur. B2 vitaminiyle de, vücudun enerji sağlaması ve hücrelerin
yenilenmesi için protein, karbonhidrat ve yağların yakılmasına yardımcı
olur.
*Hamilelikte A vitaminine olan ihtiyaç da artar. Hurma, içindeki A
vitamini sayesinde, görme gücünü ve vücut direncini artırır, kemik ve
dişlerin güçlenmesini sağlar. Hurma, betakaroten açısından da son derece
zengindir. 120
Betakarotenin hücrelere saldıran molekülleri kontrol altına alarak, kanseri önleyici özelliği vardır.
*Ayrıca diğer meyveler genellikle protein açısından yetersizdir, ancak hurma protein de içermektedir. 121
Bu özelliği sayesinde vücudun hastalıklara ve enfeksiyonlara karşı
korunmasını sağlar, hücreleri yeniler ve vücut sıvısını dengeler.
Örneğin et de faydalı bir gıdadır ancak özellikle böyle bir dönemde taze
bir meyve olan hurma kadar fayda vermeyebilir. Hatta böyle bir dönemde
etin fazla tüketilmesi vücutta zehirlenmeye neden olabilir. Hazmı kolay
olan, hafif sebze, meyve türü yiyeceklerin tercihi daha uygun bir
seçimdir.
Hurma ile ilgili tüm bu bilgiler, Allah'ın sonsuz ilmini ve insanlara
olan rahmetini ortaya koymaktadır. Görüldüğü gibi modern tıbbın ancak
günümüzde tespit edebildiği hurmanın -özellikle de hamilelik
dönemindeki- faydalarına Kuran'da 14 asır önce işaret edilmiştir.
