Ihlamur ( tilia ) :Ihlamurgiller familyasından; kerestesi güzel,
bir gölge ağacı ve bunun kurutularak çay gibi haşlanıp içilen güzel
kokulu çiçeğidir. Temmuz ve ağustos aylarında toplanıp, kurutulur.
Birçok çeşidi vardır.
Kullanıldığı yerler:
Sinirleri kuvvetlendirir, sinir bozukluğunu giderir. Uyku verir. Kan
dolaşımının normal olmasını sağlar. Kansızlığı giderir. Kalp
kifayetsizliğinde faydalıdır. Damar kireçlenmesini önler. Böbrekleri ve
mesaneyi temizler. İdrar söktürür. Kum döker, taş oluşmasını önler. Ter
söktürür. Grip ve soğuk algınlığının şikayetlerini giderir. Göğsü ve
bronşları yumuşatır. Mide ifrazatını artırır. Balla karıştırılıp
içilirse, mide ülserine faydalıdır. Kabızlığı ve bağırsak spazmını
giderir. Boyun ve yüze güzellik verir. Burkulma ve ezilmelerde ağrıyı
keser. Saç dökülmesini önler.
Isırgan otu ( urtica urenus ) :Isırgangillerden
ilkbaharda yetişen, her tarafı sert tüylerle kaplı bir büyük ottur.
Tüylerinin içeriğinde formik asit vardır. Sürüldüğü yeri kaşındırır ve
yakar. Tohumları da kullanılır.
Kullanıldığı yerler:
Dıştan tatbik edildiği zaman, iç organlarda biriken kanı çeker.
Romatizma ve mafsal ağrılarını dindirir. Burun kanamasını keser.
Egzamanın şikayetlerini giderir. Aybaşı kanamalarının düzenli olmasını
sağlar. Böbrek kumlarını döker. Balgam söktürür. Haricen tatbik edildiği
zaman, dalak hastalıklarına ve çıbanlara da faydalıdır.
Ispanak ( spinacia oleracea ) :Ispanakgiller familyasından; kış sebzesi olarak yetiştirilen bir bitkidir. İçeriğinde demir, vitaminler ve enzimler bulunur.
Kullanıldığı yerler:
Vücudun dayanıklılığını artırır. Kansızlığı ve gelişme bozukluğunu
giderir. Soğuk algınlığına karşı korur. Kalp ve gelişme bozukluğunu
giderir. Kalp adalelerini kuvvetlendirir. Ruhi çöküntünün sıkıntılarını
giderir. Kan miktarını artırır. Ağız, boğaz ve göğüs hastalıklarında
faydalıdır. Kanser ve veremden korur. Hamilelerde faydalıdır. Doğacak
bebeğin güçlü olmasını sağlar. Yara, yanık ve dolamada da faydalıdır.
Dişlerin çürümesini önler. Şişmanlık ve şeker hastalığına da faydalıdır.
Itır ( çobaniğnesi ) :Sardunyagillerden,
yaprakları güzel kokulu, çiçekleri türlü renklerde bir süs bitkisidir.
Kumlu topraklarda yetişir. Yeşil kısımları tüylü ve oyalıdır. Çoğunun
çiçekleri beyaz veya pembedir. Losyon yapımında kullanılır.
Kullanıldığı yerler:
Cildi güzelleştirir. İshali keser. Boğaz ağrılarını giderir. Mide ve bağırsak gazlarını söktürür. Nikriste de faydalıdır.
İğde ( Olweide, Olivier, Sauvage, Oleaster, Elaeagnus ) :İğdeciler
familyasının örneğidir. Yemişi, kızılcık biçimindedir. Derisi sert ve
sarı, eti beyaz un halinde mayhoş ve burukçadır. Yaprakları tüylüdür. 10
kadar türü vardır. Anadolu’da bağ ve bahçelerde tatli meyvelerinden
dolayi meyve agaci olarak yetistirilmektedir.
Kullanıldığı yerler:
Bağırsak bozukluklarını ve ağız pasını giderir.
İnciçiçeği ( mayısçanı ) :Zambakgillerden, ok biçimindeki yaprakları
arasında ince bir sap üzerinde küçük çan biçiminde beyaz çiçekler açan
bir süs bitkisidir. Boyu 20 cm kadardır. Çiçekleri beyazdır ve üzüm
salkımı şeklindedir. Yemişleri küçük ve kırmızıdır. Kokusu çok güzeldir.
Kullanıldığı yerler:
Kalp hastalıklarının tedavisinde kullanılır. Çarpıntıyı keser. Kalp
hastalığından kaynaklanan suyu söktürür. Ev ilaçlarında kullanılmaz.
İncir ( yemiş )
Big Grinutgillerden asıl vatanı Akdeniz kıyıları olan yaprakları geniş
ve dilimli bir ağacın meyvesidir. Armut biçiminde ve büyüklüğünde
yumuşak, çekirdekleri darı şeklinde tatlı bir yemiştir.
Kullanıldığı yerler:
Bağırsakları yumuşatır. Kabızlığı giderir. Mide tembelliğini tedavi
eder. Vücudu ve sinirleri kuvvetlendirir. Enerji verir. Nekahat
devresini kısaltır. Bronşit, öksürük ve boğaz ağrılarında faydalıdır.
Bronşları yumuşatır. Çıbanların olgunlaşmasını sağlar. Lapası, yanık
ağrılarını keser. Dallarından akan süt, nasır ve siğilleri giderir.
Basurda faydalıdır. Nezle ve sıtmada da kullanılır.
İtüzümü ( köpeküzümü )Patlıcangillerden;
ormanlarda yetişen bir bitkidir. Çiçekleri beyaz, meyveleri parlak
siyahtır. Meyvesi, yaprakları ve çiçekleri kullanılır. Ev ilaçlarında
çok dikkatli kullanılması gerekir.
Kullanıldığı yerler:
Romatizma ve mafsal ağrılarını keser. Aybaşı düzensizliğini ve rahim hastalıklarını giderir.
İzlandalikeni ( izlandayosunu )Dağlarda ve ormanlardaki kayalar
üzerinde bulunur. Zeytinyeşili renginde, dantel gibi tırtıllı parçalar
halindedir. Yaz aylarında toplanıp kurutulur. Müsilajlı ilaç yapmakta
kullanılır. İçeriğinde "Lichenin", "Dekstrolikenin" ve "Cetrarin"
vardır.
Kullanıldığı yerler:
Göğsü yumuşatır, öksürüğü keser. Bağırsak bozukluğunu giderir, ishali
keser. Nefesdarlığını giderir. Bronşitin sebep olduğu şikayetleri
giderir. Veremde faydalıdır. Şeker hastalarına ekmek yapmakta da
kullanılır.
Kabak ( cucurbita ) :Kabakgiller familyasından, meyvası sebze
olarak kullanılan, otsu bir bitki cinsidir. Kökü saçak şeklindedir.
Gövdesi sürüngen, köşeli, ince ve çok uzundur. Üzerinde sert ve kısa
tüyler bulunur. Yaprakları büyük, kaba, tüylü; çiçekleri sarıdır.
Meyvesi, etli ve suludur. İçinde kabak çekirdeği denilen pek çok tohum
vardır.
Kullanıldığı yerler:
İdrar söktürür ve idrar tutukluğunu giderir. Böbrek ve mesane
iltihaplarını temizler. Prostattan doğan şikayetleri giderir. Mide ve
bağırsaklara yumuşaklık verir, kabızlığı giderir. Basuru olanlar için
faydalıdır. Yüksek tansiyonu düşürür. Göğsü yumuşatır, öksürüğü keser.
Helvacıkabağının çekirdekleri bağırsak kurtlarının düşmesine yardımcı
olur. Lapası dıştan tatbik edilecek olursa boğaz ağrılarını ve
kadınlarda görülen akıntıyı keser.
Kabakulakotu ( venüsçiçeği ) :İkiçeneklilerden; 70-80 cm boyunda ince saplı tırmanıcı bir bitkidir. Çiçekleri koyu kahverengidir. Kokusu pistir.
Kullanıldığı yerler:
İdrar söktürür. Aybaşı kanamalarının düzenli olmasını sağlar.
Kafuru ( kafur ) :Tabiatta,
bir çok bitkide bulunur. Tıpta kullanılan kafuru "Japonya Kafuru"dur.
"Cinnamomun Camphorea" ağacının odunu, su buharıyla distile edilerek
elde edilir. Kafuru renksiz, şeffaf, billuri yapılı, gevrek
parçalarıdır. Kokusu hususi ve keskin, lezzeti sonradan serinlik veren
acı ve yakıcıdır. 204 santigrat derecede kaynar. Adi sıcaklıkta uçar.
Suda çok az erir. Alkolde, eterde, kloroformda, benzolde ve yağlarda çok
erir.
Kullanıldığı yerler:
Kan dolaşımını kuvvetlendirir. Beyni ve sinirleri uyarır. Kalp
yetersizliğini giderir. Solunum sistemini uyarır. Bronşların ifrazatını
arttırır. İspirto ile karıştırılmış kafuru, ağrıları ve kepeklenmeyi
keser. Akciğer hastalıklarında faydalıdır. Ateşli hastalıklarda,
uyuşturucu maddelerde zehirlenmelerde ve gece terlemelerinde de
kullanılır. Tıpta kafurulu yağ, kafurulu ispirto gibi terkipler
kullanılır.
Kahkahaçiçeği ( çitsarmaşığı ) :Çitsarmaşığıgiller familyasından, uçları mavi çizgili beyaz çiçekler açan bir çeşit sarmaşıktır.
Kullanıldığı yerler:
Kabızlığı giderir. Hazmı kolaylaştırır.
Kahve ( coffea ) :İkiçenekliler sınıfının, kökboyasıgiller
familyasından, vatanı Afrika olan, fakat Asya ve Amerika'nın tropik
bölgelerinde yetiştirilen, 20 kadar çeşidi olan bir ağaçtır.En çok
bilineni Arabistan kahvesi'dir. 7-8 metre boyunda bir ağaçtır.
Yaprakları sivri uçlu olup, kenarları dalgalıdır. Çiçekleri beyaz ve hoş
kokuludur. Meyvesi kiraza benzer; içinde ince iki çekirdek bulunur. Her
çekirdeğin içinde aynı şekilde bir tohum vardır. Tohumlarında, kafein
alkoloidleri vardır.
Kullanıldığı yerler:
Kandolaşımını sağlar. Uykuyu kaçırır, düşünmeyi kolaylaştırır. Yarımbaş
ağrılarını dindirir. Uyuşturucu maddelerle zehirlenmelerde faydalıdır.
Boğmaca öksürüğünü keser. Nikris ağrılarını teskin eder. Tansiyonu
yüksek olanların kahve içmemesi tavsiye edilir. Ayrıca fazla miktarda
içildiğinde uykusuzluk, sinir bozukluğu ve çarpıntı yapar.
Kakao ( hindbademi ) :İkiçenekliler sınıfının sterculiaceae
familyasından, vatanı tropik Amerika olan bir ağacın meyvesidir. Kakao
ağacı 4-10 metre boyundadır. Yaprakları derimsidir. Çiçekleri her
mevsimde açar. Meyvelerinin içinde kestane büyüklüğünde tohumları
vardır. Tohumlarının içeriğinde teobromin denilen alkoloid vardır. Bu
madde uyarıcıdır. Tohumlarından kakao yağı çıkarılır. Kozmetik sanayiide
ve eczacılıkta fitil yapmakta kulanılır. Tohumlarının yağı alındıktan
sonra elde edilen kakao tozuna çikolata denir.
Kullanıldığı yerler:
Uyarıcı, iştah açıcı ve kuvvet vericidir. İdrar söktürür. Vücuttaki
zehirlerin dışarı atılmasını sağlar. Böbrek iltihaplarını giderir. Fazla
içildiği takdirde çarpıntı ve baş ağrısı yapar.
Kakule ( cardamon ) :İkiçenekliler sınıfının, zencefilgiller
familyasından bir bitkidir. Hindistan'da ve Asya'nın sıcak bölgelerinde
yetişir. Meyvesi 1-2 cm boyunda bir kapsüldür. İçinde birbiri üzerine
oturan siyah, prizmatik tohumları vardır. Meyveler tamamen olgunlaşmadan
toplanır. İçeriğinde sineol, terpineol ve asetat vardır.
Kullanıldığı yerler:
Ferahlık verir. İştah açar. Mide rahatsızlıklarını ve gazları giderir. Vücuda rahatlık verir.
Kanaryaotu ( senecio )Bileşikgiller familyasından bir bitki
cinsidir. Adikanaryaotu denilen çeşidi, bütün yıl boyunca çiçek açan
10-40 santimetre boyunda bir veya iki yıllık otsu bir bitkidir.
Çiçekleri küçük silindir şeklindedir. Meyvelerinin içeriğinde uçucu yağ,
tanen, reçine, inulin vardır. Köklerinde ise; "Senecin" ve "Senecionin"
adlı iki alkoloid bulunur.
Kullanıldığı yerler:
Aybaşı kanamalarını düzenler. Aybaşı ağrılarını keser. Bağırsak
kurtlarını düşürür. İshal, dizanteri ve kanamalarda faydalıdır. Yaraları
iyileştirir. Romatizma ağrılarını keser.
Kantaron ( kantariyyon )İkiçenekliler sınıfının, bileşikgiller
familyasından, bütün dünyada, özellikle ılıman bölgelerde yaygın olan
çok yıllık veya bir yıllık bitkidir. Kırmızı, sarı, mavi ve nadiren
beyaz çiçekli olanı bulunur. Kökü acıdır. Bu türüne "Büyük Kantaron" da
denir. Çoğunlukla kökü kullanılır. Yaz aylarında toplanıp kurutulur.
Kullanıldığı yerler:
Vücudu kuvvetlendirir. Ateşi düşürür. İştah açar, hazmı kolaylaştırır.
İshali keser. Nekahat devresini kısaltır. Nezle ve bronşite faydalıdır.
Öksürüğü keser. Mide ağrılarını dindirir. Yaraların iyileşmesinde
yardımıcı olur. Astım, mide ülseri, midede asit fazlalığı, akciğer
hastalıkları, damar sertliği ve sinir iltihaplarında da faydalıdır.
Karaağaç ( ulmus )İkiçenekliler
sınıfının, karaağaçgiller familyasından, kışın yaprak döken, bir çeşit
orman ağacıdır. Yaprakları kısa saplı, kenarları çift dişlidir.
Çiçekleri salkım şeklindedir. Odunu iyidir. Hekimlikte kabukları
kullanılır.
Kullanıldığı yerler:
Ağrıları keser. Yara ve bereleri tedavi eder. Yaprakları kaynatılıp, içilecek olursa kandaki şeker miktarını düşürür.
Karabaşotu ( lavadula stoechas ) :Ballıbabagiller familyasından, bir
veya çok yıllık otsu yahut dip kısmı odunsu bir bitkidir. Ezildiği
zaman çok kuvvetli ve hoş olmayan bir koku çıkarır. Çiçekleri mavi veya
menekşe rengindedir. Bir türünden karabaşyağı denilen bir esans
çıkarılır. Yurdumuzda alçak makilerde bulunur.
Kullanıldığı yerler:
Ağrıları geçirir. Kalbe kuvvet verir. Damar sertliğinde faydalıdır.
Balgam söker. Sara ve beyin hastalıklarında kullanılır. Uyuşukluğu
giderir, zindelik verir.
Karabiber ( dar-i fülfül ) :İkiçenekliler
sınıfının, karabibergiller familyasından, vatanı Doğu Hindistan olan,
yaprak dökmeyen tırmanıcı bir bitkidir. Yaprakları yürek biçiminde ve
damarlıdır. Çiçekleri sarkıktır. Meyveleri küçük, toparlak ve sapsızdır.
Kullanıldığı yerler:
Mideyi ısıtır. İştah açar. Hazmı kolaylaştırır. Mide ve bağırsaklardaki
mikropları öldürür. Gaz söktürür ve gaz birikmesine engel olur. Şeker
hastalığının ilerlemesini durdurur. İdrar söktürür. Enerji verir. Cinsel
istekleri kamçılar. Sinirleri kuvvetlendirir. Yiyeceklerde baharat
olarak kullanılır. Damar sertliği, yüksek tansiyon, egzama, üremi,
bağırsak iltihabı ve romatizmadan şikayet edenler, mümkün olduğu kadar
az kullanmalıdırlar.
Karamuk ( agrostemma githago )Karanfilgiller familyasından,
yurdumuzda hububat yetiştirilen tarlalarda görülen, çoğu zaman buğdayla
karışık olarak biten, 30-100 cm yüksekliğinde, tohumları zehirli bir
bitkidir. Üzeri tüycüklerle kaplıdır. Yaprakları almaşıktır. Çiçekleri
büyük ve güzel ve morumsu pembe ve ender olarak da beyazdır.
Kullanıldığı yerler:
Soğuk algınlığını giderir.
Karanfilağacı ( caryophyllus aromaticus ) :Mersingiller
familyasından anayurdu Molük adaları olan ve birçok tropik ülkelerde ve
başlıca Zengibar, Filipinler ve Hindistan'da yetiştirilen, kış aylarında
yaprak dökmeyen bir ağaçtır. Çiçeğinin tomurcuklarına karanfil denir.
Baharat olarak kullanılır. Çiçeklerinden elde edilen karanfilyağının
içeriğinde hidrokarbür, euganol, salisilik asid ve karyofilin vardır.
Güzel kokuludur. Tadı acıdır. Baharat olarak kullanılır.
Kullanıldığı yerler:
Mikropları öldürür. Ağrıları dindirir. Sinirleri uyarır. Hazmı
kolaylaştırır. Koku giderir. İştah açar. İshali keser. Bedeni ve zihni
yorgunlukları giderir. Cinsel arzuları kamçılar. Doğumu kolaylaştırır.
Karanfil esansı diş macunlarında kullanılır.
Karanfilçiçeği ( dianthus caryophyllu ) :İkiçenekliler sınıfının,
karanfilgiller familyasından; karşılıklı ensiz sivri yapraklı, düğüm
düğüm ince saplı, 300 kadar çeşidi bulunan, otsu bir süs bitkisidir.
Yaprakları pembe, beyaz veya kırmızıdır. Ençok tanınan türü çiçek
karanfili'dir. Çok hoş kokuludur. Yapraklarından şurup yapılır.
Kullanıldığı yerler:
Ateş düşürür, terletir. İştah açar. Mide üşütmesinden doğan şikayetleri
giderir. Dağkaranfilinin çiçekleri balla karıştırılıp yenirse,
iktidarsızlığı giderir.
Karanfilkökü ( geum urbanum ) :Gölgelik yerlerde yetişen sarı
çiçekli bir çeşit bitkinin, karanfil kokulu köküdür. İlkbahar ve yaz
aylarında toplanıp, kurutulur. İçeriğinde tanen vardır.
Kullanıldığı yerler:
Mide ve bağırsak bozukluklarını giderir. İshali keser. İştah açar. Ağrıları dindirir. Sinirleri kuvvetlendirir.
Kardeşkanı ( ejderkanı ) :Birçenekgiller
sınıfının, zambakgiller familyasından, Kanarya adalarında yetişen bir
ağaç veya ağaçcıktır. Gövdesi kalındır. Yaprakları sert ve kılıç
şeklindedir. Dallarının ucunda demet şeklinde toplanmıştır. Yaşlı
gövdelerden, boyacılıkta kullanılan, reçinemsi kırmızımtırak bir özsu
akar.
Kullanıldığı yerler:
Yaraları tedavi eder. Dış kanamaları keser.
Karnabahar ( karnabit ) :Turpgillerden;
vatanı Doğu Akdeniz bölgesi olan 2 yıllık otsu bir bitkidir. Yaprakları
koyu yeşil, çiçekleri beyaz veya sarımtıraktır. Kış sebzelerindendir.
Lahanaya benzer. Aslında, lahananın çiçek saplarının kısalıp
etlenmesiyle lahanadan türemiştir. Yenen kısmı, henüz açmamış yoğun
çiçek durumudur. Yurdumuzda; güzlük turfanda karnabahar, kışlık
karnabahar ve mart karnabahar olmak üzere üç çeşidi vardır. Fosfor ve
vitamin bakımından çok zengindir.
Kullanıldığı yerler:
Zihin yorgunluğunu giderir. Cinsel gücü arttırır. Sinirleri
kuvvetlendirir. İdrar söktürür. Dalak hastalıklarına iyi gelir. Şeker
hastalarına faydalıdır. Kalp hastalıklarında şikayetlerin azalmasında
yardımcı olur.
Karpuz ( harbuz ) :Kabakgiller familyasından; sürüngen gövdeli, parçalı sert yapraklı, sarı çiçekli, iri meyveli, bir yıllık bir bitkidir.
Kullanıldığı yerler:
Kanı temizler. Vücuda serinlik verir. Böbreklerdeki kum ve taşların
dökülmesine yardım eder. Kemiklerin gelişmesine yardımcı olur.
Kasıkotu ( fıtıkotu ) :Karanfilgiller
familyasından; Avrupa'da, Asya'da ve yurdumuzda yetişen, toprak
yüzeyinde yatık olarak gelişen bir veya çok yıllık bitkilerdir.
Yaprakları küçüktür ve kümeler halindedir. Hekimlikte; toprağın üstünde
kalan kısımları kullanılır.
Kullanıldığı yerler:
Böbrek ve mesane hastalıklarını giderir. Fıtıkta faydalıdır. İdrar
söktürür. Vücuda rahatlık verir. Kasık şişmelerini indirir. Bademcik
iltihap ve şişmelerini tedavi eder.
Kasımpatı ( krizantem ) :Bileşikgiller familyasından; sonbahar aylarında çiçek açan bir süs bitkisidir. Birçok çeşidi vardır.
Kullanıldığı yerler:
Bir türünden böcek öldürücü ilaç yapılır.
Kasnı ( galbanum ) :Maydanozgillerden; çadıruşağıotu ile
şeytanteresi ağacı gibi bitkilerden elde edilen bir çeşit zamktır.
Kokusu kuvvetli tadı acıdır.
Kullanıldığı yerler:
Ağrı kesicidir. Spazmları önler.
Kaşıkotu ( cochleria ) :Turpgiller familyasından; Mart'tan Temmuz'a
kadar beyaz çiçekler açan, güzel yeşil renkli bitkidir. Hardala benzer.
Lezzeti acı, kokusu keskindir. Yaprakları etli, kenarları kaşık gibi
içeri doğru kıvrıktır. Taze yapraklarında acı ve yakıcı bir esans
vardır. Yaprakları ve kökü kullanılır. Taze iken kullanılır.
Kullanıldığı yerler:
Skorbütte ve sıracada faydalıdır. Diş eti iltihaplarını giderir. Diş etlerini kuvvetlendirir.
Kaşu ( cacho ) :Kaşu
akasyasının odunundan elde edilen bir maddedir. Kahverengi, kokusuz bir
kütledir. Soğuk suda kısmen, sıcak suda ve alkolde tamamen çözünür.
Kullanıldığı yerler:
İshali keser. Vücuda kuvvet verir.
Katırtırnağı ( genista luncea ) :Baklagiller
familyasından; dik duran çalı halinde, her zaman yeşil olan odunsu bir
bitki cinsidir. Genç sürüngenler, narin yapılıdır. Üzerinde çok sayıda
yaprak bulunur veya yapraksızdır. Çiçekleri sarıdır.
Kullanıldığı yerler:
İdrar ve balgam söktürür. Hazmı kolaylaştırır. Böbrek ve safra kesesi
taşlarının düşürülmesine yardım eder. Mesane hastalıklarını tedavi eder.
Romatizma ve nikriste de faydalıdır. Kabızlığı giderir. Kalp
hastalıklarında da kullanılır.
Katrancı ( sedirağacı ) :Çamgiller
familyasından; Lübnan dağlarında ve yurdumuzda Toros dağlarında yetişen
40 metre kadar boyu olan çok gösterişli ve heybetli bir ağaçtır.
Dalları yataydır. Yaprakları iğne gibi olup, demet şeklindedir.
Renkleri, genç yaşında koyu yeşildir. Zamanla açık mavi yeşile
dönüşürler. Kozalağı, olgunken açık kestane renkli, uzunca, oval
şeklinde ve 8-12 cm boyundadır. Tohumlarında reçine vardır. Odunu
kokuludur.Gövde ve dallarının kapalı yerlerde yakılmasıyla sarıkatran
elde edilir.
Kullanıldığı yerler:
Mikrop öldürücüdür. Cilt solunum yolları hastalıklarında kullanılır. İdrar söktürür.
Katranköpüğü ( agaric ) :Çayır mantarlarındandır. Şapkasının alt yüzü dilim dilimdir.
Kullanıldığı yerler:
Solunum yolları hastalıklarında kullanılır.
Kavakağacı ( populus ) :Söğütgiller familyasından, sulak yerlerde
yetişen bir çeşit ağaçtır. Akkavak, titrekkavak, tellikavak,
servikavağı, karakavak, Hollandakavağı gibi çeşitleri vardır. Hekimlikte
karakavak kullanılır. Karakavak 25-30 metre boyunda, gövdesi kalın bir
ağaçtır. Yaprakları üçgen şeklinde, dişli ve tüysüzdür. Yaprak
tomurcukları tanen, uçucu yağ, mum, salisin ve populin adı verilen
glikozitleri taşır.
Kullanıldığı yerler:
Kavak tomurcuklarından hazırlanan merhemler basur memelerinin ve
romatizmanın lokal tedavisinde kullanılır. Karakavak odunun
yakılmasından kömür elde edilir. Mide ve bağırsaklardaki gazı giderir.
Yine bu kömürden yapılan diş tozları da dişlerin temizlenmesinde ve
dişetlerinin kuvvetlendirmekte kullanılır.
Kavun ( cucumis melo ) :Kabakgiller
familyasından; vatanı Küçük Asya olan, sürüngen gövdeli, iri meyveli
bir yıllık bir bitkidir. Yaprakları oldukça büyüktür ve yürek
biçimindedir. Çiçekleri, yapraklarının koltuğundan çıkar. Meyvesi sulu
ve güzel kokuludur.
Kullanıldığı yerler:
Sinirleri yatıştırır. Rahat bir uyku verir. Böbrekleri ve kanı temizler.
Cide temizlik verir. İdrar söktürür. Böbreklerdeki kum ve taşların
dökülmesine yardım eder. Nikris ve romatizma şikayetlerinin
hafiflemesini sağlar. Akciğer veremi ve kansızlıkta da faydalıdır.
Kabızlığı giderir. Basur memelerinin şikayetlerini azaltır. Vücuda
serinlik verir. Mide ve bağırsaklarda ülser veya iltihap olanlarla,
şeker hastaları ve yüksek tansiyonlular yememelidir.
Kayakoruğu ( kulakotu )
Big Grinamkoruğugiller familyasından; tam ve etli yapraklı odunsu veya
otsu bir bitkidir. Çiçekleri salkım biçimindedir. Yeşil kısmı acıdır.
Kullanıldığı yerler:
Yeşil kısımları zeytinyağı ile karıştırılıp, merhem yapılır. Cilt iltihaplarında, egzamada, nasır tedavisinde kullanılır.
Kayışkıran ( eşekotu ) :Baklagiller
familyasından; boş arazilerde ve kurak yerlerde yetişen 30-60 cm
yüksekliğinde çok yıllık dikenli bir bitkidir. Yaprakları kısa saplıdır.
Çiçekleri pembedir. Meyveleri küçüktür. Köklerinde tanen, sakkaroz,
zamk, uçucu ve sabit yağ, spinosin ve ononin vardır. Kökleri kullanılır.
Kullanıldığı yerler:
Terletir ve idrar söktürür. Vücuda rahatlık verir. Böbrek taşlarının
düşürülmesine yardım eder. Böbrek ve mesane iltihaplarını giderir. Boğaz
ağrılarını geçirir.
Kayınağacı ( akgürgen ) :Kayıngiller
familyasından; kış aylarında yapraklarını döken güzel görünüşlü bir
orman ağacıdır. Dalları salkım gibidir. Kabukları halka halkadır. Kabuk
ve dallarının kuru distilasyonundan kayınağacı katranı elde edilir.
Kullanıldığı yerler:
Müzmin bronşit, verem tedavisinde kullanılır. Diş ağrısını keser.
Kabuklarının suda kaynatılmasıyla elde edilen suyla yüz lekeleri, çiller
giderilir. Kıllar temizlenir.
Kayısı ( Zerdali, prunus armeniaca ) :Gülgillerden 4-6 metre boyunda
bir çeşit meyve ağacıdır. Meyvesi cevizden büyük, derisi ince, açık
turuncu renkte, eti sulu, tatlı ve güzel kokulu, tek ve sert
çekirdeklidir. Şekerpare, şam, tokaloğlu, imrahor, muhittinbey, hacıkız,
hasanbey, darende gibi çeşitleri vardır.
Kullanıldığı yerler:
Sinir zafiyetini giderir. Uyku verir. Beyin yorgunluğunu geçirir. İştah
açar ve hazmı kolaylaştırır. Nekahat devresini kısaltır. Raşitizmde
faydalıdır. Kansızlığı tedavi eder. Kabızlığı giderir. Yüz ve boyunlara
tazelik ve güzellik verir.
Kaynanadili ( kaktüs ) :Atlasçiçeğigiller familyasından; bir çeşit bitkidir. Nopal zamkı elde edilir.
Kullanıldığı yerler:
Dizanteri ve ishali keser.
Kazayağı ( kenopodyum ) :Ispanakgiller
familyasından; yaprakları kazayağına benzer, Kuzey Amerika'nın doğu
bölgelerinde yetişen ve Akdeniz bölgesinde de görülen kokulu, otsu bir
bitkidir. Topraküstündeki kısımlarından su buharı distilasyonu ile elde
edilen uçucu yağa "kazayağı esansı" denir.
Kullanıldığı yerler:
Bağırsak solucanlarını düşürmekte faydalıdır.
Kebabe ( hindistaneriği ) :Cava, Sumatra ve Borneo'da yetişen
"piperaceae"nin kurumuş meyvesidir. Taze iken %6-15 terementi ruhunun
polimeri bir esans ve kübebik asidden mürekkep bir reçine ve kübebin
denilen kristalize, lezzetsiz bir cevher ihtiva eder.
Kullanıldığı yerler:
Mide ve idraryolları hastalıklarında kullanılır.
Kebereotu ( kedi tırnağı ) :Bir
çeşit çalıdır. Fransa'da ve ülkemizin Akdeniz bölgesinde yetişir.
Yemişi nohuttan büyüktür. Turşusu yapılır. Kökünün kabukları kullanılır.
Kullanıldığı yerler:
İdrar söktürür, vücuda rahatlık verir. İştah açar. Skorbüt tedavisinde kullanılır.
Keçiboynuzu ( harnup ) :Baklagiller familyasından; Güneydoğu Anadolu
ve Akdeniz havzasında yetişen 6-10 metre boyunda, kışın yaprak dökmeyen
bir ağaç ve onun meyvesidir. Çiçekleri yeşilimtıraktır. Meyvesi 10-20
cm boyunda, yassı, etli, açılmayan ve koyu renklidir. İçeriğinde yağ,
sakkaroz, glikoz, selüloz ve azotlu bileşikler vardır. Çiğ yendiği gibi
reçel ve likör de yapılır.
Kullanıldığı yerler:
Mide ve bağırsak hastalıklarına faydalıdır. Göğsü yumuşatır, balgam
söker ve bronşları boşaltır. İshali keser. Sigara tiryakileri için
faydalıdır.
Keçi sedefotu ( keçisedefi ) :Baklagiller
familyasından; Haziran - Ağustos ayları arasında açık mor renkli
çiçekler açan 50 - 100 cm boyunda çok yıllık otsu bir bitkidir.
Yaprakları koyu yeşildir. Çiçekleri gövde ve dalların ucunda salkımlar
şeklindedir. Meyvesi; esmer kırmızımtırak renkli, tüysüz ve çok
tohumludur. Toprak üstündeki kısımların içeriğinde "tanem" ve "galegin"
adlı alkoloid ve acı maddeler vardır. Bitkinin tamamı toplanıp,
kurutulur.
Kullanıldığı yerler:
Anne sütünü artırır. Az miktarda verildiği takdirde kandaki şeker miktarını düşürür. Fazla kullanmamak gerekir.
Kediayağı ( antennaria diocia ) :Bileşikgiller familyasından; Doğu
Karadeniz ve Doğu Anadolu bölgesinde yetişen, beyazımsı ve yumuşak sık
tüylü bir bitkidir. Çim ve çalılar arasında bulunur. Çiçekleri
kullanılır.
Kullanıldığı yerler:
Öksürüğü keser. Göğsü yumuşatır ve balgam söktürür. Bronşit ve safra kesesi hastalıklarında kullanılır. İdrar söktürür.
Kedinanesi ( yabani sümbül ) :Ballıbabagiller familyasından;
kırlarda yetişen beyaz ve pempemsi çiçekli bir bitkidir. İstanbul ve İç
Anadolu bölgesinde görülür. Kediler çok sever.
Kullanıldığı yerler:
Hazım sistemini düzeltir. Hazmı kolaylaştırır. Mide ve bağırsak
gazlarını söktürür. Karın ağrılarını giderir. Astım grip ve bronşitin
sebep olduğu nefes darlığını geçirir. İdrar söktürür. Bağırsak
solucanlarını düşürür. Ağrılı aybaşı kanamalarında faydalıdır.
İktidarsızlığı giderir. Sinirleri yatıştırır.
Kediotu ( valeriana ) :İkiçenekliler sınıfının, kediotugiller
familyasından; kökü az etli, çok yıllık bir otsu bitkidir. Boylarına
göre iki gruba ayrılır. Bir kısmının boyu 5-50 santimetre kadardır.
Diğerleri ise, 2 metreyi bulabilirler. En yaygın türü tıbbi kediotudur.
Yurdumuzda büyük yapraklı kediotu, küçük kediotu ve dağ kediotu gibi
türleri vardır. Tıbbi kediotu : Avrupa ve Kuzey Asya'da yabani olarak
yetişir. Öneminden ötürü kültür bitkisi olarak da yetiştirilir. 1-1,5
metre yükseklikte çok yıllık bir kediotu türüdür. Gövdesinin içi boştur.
Yarprakları karşılıklı olarak dizilmiştir. Sapları kısa, kenarları
dişlidir. Çiçekleri büyük, beyaz veya pembe renklidir. Meyveleri küçük
ve tüylüdür. Rizom ve köklerinde nişasta, şeker, reçine, chatin, valerin
ve uçucu bir yağ vardır. Kökü tazeyken kokusuzdur. Kuruduğu zaman
keskin fena bir kokusu vardır.
Kullanıldığı yerler:
Sinirleri telkin eder. Nevrasteni ve isteride faydalıdır. Ateş düşürür,
spazm çözer. Sinirsel baş ağrılarını, sinirsel çarpıntıları teskin eder.
Tıbbi kediotunun kökünden elde edilen kediotu esansı isteri, kore ve
epilepside kullanılır. Baş dönmesi, taşıt tutması ve heyecanlanma
hallerinde kullanılır.
Kekik ( thymus ) :İkiçenekliler sınıfının, ballıbabagiller
familyasından; odunsu saplı, karşılıklı küçük yapraklı, sürüngen, çok
yıllık timol kokulu alçak bir bitkidir. İçeriğinde thymol vardır. Güney
Amerika'da yetişen thymus vulgaris türünden hafif sarı renkli uçucu
kekikyağı elde edilir. İçeriğinde timol ve karvakrol vardır. Midevi,
idrar söktürücü ve antiseptik olarak kullanılır. Yurdumuzda yabani kekik
ve başlı kekik çok miktarda yetişir. Ancak mercanköşk türlerinin çoğu
da kekik yerine kullanılmaktadır.
Kullanıldığı yerler:
Bedeni kuvvetlendirir. Hazmı kolaylaştırır. İştahsızlığı giderir.
Sinirleri kuvvetlendirir. Kalp çarpıntılarını keser. Yemeklerin
bozulmasını önler. Bağırsak iltihabını iyileştirir. Salgı bezlerinin
düzenli çalışmasını sağlar. İdrar söktürür. Aybaşı kanamalarının düzenli
olmasını sağlar. Bağırsak solucanlarının düşürülmesine yardım eder.
Böbreklerde ve mesanedeki mikropları öldürür. Cinsel isteği kamçılar.
Tansiyonu geçici olarak yükseltir. Hastalıklara karşı direnme gücünü
artırır. Çocuklarda görülen kansızlığı giderir. Kan dolaşımını düzenler.
Müzmin öksürük, astım, bronşit ve iltihaplı zatülcenp'e faydalıdır.
Grip, beyin nezlesi ve anjinde şikayetlerin azalmasına yardımcıdır.
Kekik suyu ile banyo romatizma ağrılarını dindirir. Kandaki şeker
miktarını azaltır. Hamileler ve guatrı olanlar kullanmamalıdır.
Kenevir ( esrarotu ) :Kendirgiller familyasından, vatanı Hindistan
olan, sıcak ülkelerde ve yurdumuzda da kültürü yapılan, bir yıllık bir
bitki türüdür. Gövdesi diktir. İçi boştur. Yüzeyi pürtüklüdür.
Yaprakları 5-11 parçalıdır. Meyvesi 3-5 milimetre boyundadır.
Tanelerinin içinde etli bir cücük vardır. Dal uçlarında reçine ve uçucu
bir yağ vardır. Meyveleri yağ bakımından zengindir. Tohumlarından
çıkarılan yağ, sabun sanayiinde kullanılır. Gövdesinin kabuk kısmından
kenevir veya kendir denilen bir lif elde edilir. Bunlardan ip, halat ve
kaba dokulamalar yapılır.
Kullanıldığı yerler:
Yapraklarının suda haşlanması müzmin romatizma ağrılarını keser.
Keraviye ( karamankimyonu ) :Maydanozgiller familyasından Doğu
Anadolu bölgesinde yetişen 2 yıllık otsu bir bitkidir. Çiçekleri beyaz
renklidir. Mayıs - Temmuz ayları arasında açar. 30 - 90 cm boyundadır.
Kazık köklüdür. Meyvesi esmerdir. İçeriğinde tanen, reçine, sabit ve
uçucu yağlar vardır.
Kullanıldığı yerler:
Anne sütünü artırır. Mide ve bağırsak gazlarını, midedeki diğer şikayetleri giderir. İdrar söktürür. Astımda faydalıdır.
Kereviz ( apium graveolens ) :Maydanozgiller familyasından, kökleri
ve yaprakları sebze olarak kullanılan kokulu, iki yıllık bir bitkidir.
İçeriğinde sedanonik anhidrit, sedanolin, limonen, palmirik asit,
gayakol gibi maddeler vardır. Yaprakları ve baş kısmı kullanılır.
Kullanıldığı yerler:
Uyarıcı ve idrar söktürücüdür. İktidarsızlığı giderir. Cinsel istekleri
kamçılar. Şeker, guatr ve yüksek tansiyonda faydalıdır. Böbrek, akciğer
ve karaciğer hastalıklarını önler. Mideyi kuvvetlendirir. İştah açar.
Sürmenajda faydalıdır. Sinir yorgunluğunu giderir. Kanı temizler.
Karaciğer şişliğini giderir. Böbreklerdeki kum ve taşların dökülmesinde
yardımcı olur. Safra ifrazatını düzenler. Nikris ve romatizmada
faydalıdır. Susuzluğu keser ve vücuda serinlik verir. Kalp hastalarına
tavsiye edilir. Ses kısıklığını giderir.
Kestane ( castanea vesca ) :Kayıngiller familyasından; kışın yapraklarını döken, 25 - 30 metre boyunda bir ağaçtır. Yaprakları geniştir. Meyveleri iridir.
Kullanıldığı yerler:
Kabuklarının suda kaynatılması ile hazırlanan ilaç; ateş düşürür ve
sinirleri yatıştırır. Meyvesi, kasları kuvvetlendirir. Kan dolaşımını
düzenler. Bedeni ve zihni yorgunluğu giderir. Varis ve basur memelerinin
meydana gelmesini önler. Karaciğer yorgunluğu ve şişliğini geçirir.
Kansızlığı giderir. Mideyi kuvvetlendirir. Damar sertliği ve yüksek
tansiyondan şikayet edenlerle, şeker hastaları yememelidir.
Ketentohumu ( graine de lin ) :Keten denilen kireçli topraklarda
yetişen otsu bir bitkinin tohumudur. İçeriğinde sabit yağ, müsilaj,
protein, siyanogenetik bir glikozit olan linamarin vardır. Ketenyağında
asitler vardır. Boya ve muşamba sanayiinde kullanılır.
Kullanıldığı yerler:
Akciğer hastalıkkları bronşit ve soğuk algınlığında faydalıdır. Lavman
olarak kullanılırsa kabızlığı giderir. Müzmin öksürüğü keser. Dolama,
köpekmemeleri ve her türlü çıbanın tedavisinde faydalıdır.
Kılıçotu ( sarıkantaron ) :Kılıçotugiller familyasından; Mayıs -
Eylül ayları arasında sarı renkli çiçekler açan, 30 - 100 cm boyunda çok
yıllık otsu bir bitkidir. Yaprakları sapsızdır. Koyu yeşildir.
Çiçekleri dallarının ucundadır. Çiçek dallarında; pinen, cadinen, tanen,
reçine, zamk, acı maddeler ve boya maddeleri vardır.
Kullanıldığı yerler:
Sinirleri yatıştırır. İdrar ve balgam söktürür. Göğsü yumuşatır,
öksürüğü keser. İştah açar. Zeytinyağı ile hazırlanan merhemi yaraları
iyileştirir. Filizlenmiş uçlarından yapılan haşlama, bağırsak kurtlarını
düşürür.
Kınaağacı ( hınna ) :Kınaağacıgiller familyasından, anayurdu
Hindistan olan ve Arabistan'da ve Akdeniz ikliminde yetiştirilen ayrık
dallı, beyazımsı kabuklu, karşıt yapraklı bir ağaçtır. Çiçekleri beyaz
renkli ve keskin kokuludur. Kurutulmuş yapraklarından kına elde edilir.
Saç ve parmakları boyamakta kullanılır.
Kullanıldığı yerler:
Ayak terlemelerine engel olur. Dolamada kullanılır. Uyuz ve egzamaya iyi
gelir. Guatrın üzerine bağlanırsa, faydası görülür. Sarılık, idrar
zorluğu, gastrit ve kolit'de iyileştiricidir. Ağız yaraları ve deri
çatlaklarını tedavi eder.
Kınakına ( kontestozu ) :Kökboyasıgiller familyasından; anayurdu
Peru ve Bolivya olan ve sanayii bitkisi olarak Cava, Güney Hindistan,
Kolombiya, Seylan, Guatemala, Kamerun ve Kongo gibi tropikal ülkelerde
yetiştirilen 15-20 metre boyunda bir ağaçtır. Kabuğundan kinin
çıkarılır. Kınakınanın içeriğinde kinin, kinidin, kinşonin, singol,
kupreol gibi maddeler vardır. Gövde, kök ve kabukları kullanılır. Tadı
acıdır.
Kullanıldığı yerler:
Ateş düşürür. Sıtmayı tedavi eder. Tifoda faydalıdır. Ağır ve mikroplu
hastalıkların nekahat devresini kısaltır. Cilt kaşıntılarında
faydalıdır. İştah açar. Kuvvet verir. Kabızlığı giderir. Kinidin
alkoloidi taşikardide kullanılır. Vücuda kuvvet verir.
Kırkdamarotu ( cryptogamae ) Big Grinamarlı çiçeksiz bitkilerdendir.
100 kadar çeşidi vardır. Kibritotları, atkuyrukları ve eğreltiotları bu
familyadandır. Yol kenarlarında ve kumlu topraklarda yetişirler.
Kullanıldığı yerler:
Burun kanamasını keser. Kesiklerde ve çıbanda faydalıdır. Balla
karıştırılıp yenecek olursa, nefes darlığını giderir. Yaraları
iyileştirir. Kandaki şeker miktarını düşürür.
Kırlangıçotu ( hilaliye ) :Gelincikgiller familyasından, Nisan -
Mayıs ayları arasında sarı renkli çiçekler açan, 30 - 70 cm
yüksekliğinde çok yıllık otsu bir bitkidir. Kuzey Anadolu bölgesinde
yetişir. Çiçekleri dallarının ucundadır. Bitkinin tamamında ve özellikle
yapraklarında sarı renkli boya maddesi ve alkoloidler vardır. Sapı
kırıldığı zaman sarı renkli bir süt akar. Zehirlidir.
Kullanıldığı yerler:
Sütü siğil ve nasırların tedavisinde kullanılır.
Kırmızıbiber ( guinea pepper ) :Olgunlaşak kızarmış yıllık biberin kurutularak toz haline getirilmiş şeklidir.
Kullanıldığı yerler:
Hazmı kolaylaştırır. Mide tembelliğini giderir. İştah açar. Kusmayı
önler. İshali keser. Mide ve bağırsaklarda gaz birikmesini önler. İshali
keser. İdrar ve ter söktürür. Cinsel istekleri kamçılar. Grip ve soğuk
algınlığında faydalıdır. Merhemi lumbago, nevralji ve romatizmada
faydalıdır. Egzama, yüksek tansiyon, üremi veya damar sertliğinden
şikayet edenler kullanmamalıdır.
Kısamahmut ( dalakotu ) :Ballıbabagiller familyasından; Haziran -
Eylül ayları arasında pembe ve seyrek olarak da beyaz renkli çiçekler
açan, otsu bir bitkidir. 10 - 30 cm boyundadır. Yaprakları; karşılıklı,
tüylü, kenarları dişili ve küçük bir meşe yaprağı şeklindedir. Çiçekleri
üst yapraklarının koltuğunda gruplar halindedir. Meyvesi küçüktür.
Çiçekli bitkide uçucu bir yağ, acı maddeler, tanen, glikozitler vardır.
Kullanıldığı yerler
Vücuda kuvvet verir. Ateşi düşürür. İdrar söktürür. Mesane taşlarının
düşürülmesine yardımcı olur. Aybaşı tutkluğunu giderir. Öksürüğü keser.
Kızılcık ( cornus ) :Kızılcıkgiller
familyasından; çoğunluğu çalı veya ağaç halinde odunsu ve bir kaçı da
otsu karakterde, kışın yaprak döken veya her zaman yeşil bitki cinsidir.
Yaprakları sade, uzun veya kısa saplı, genellikle çatallı tüylüdür.
Çiçekleri salkım veya şemsiye şeklindedir. 40 kadar türü vardır. Meyvesi
yuvarlaktır. Yurdumuzda yetişen türü sarı çiçekli kızılcıktır. Boyu 7-8
metre kadardır. Çalı şeklinde olanları da vardır. Kış aylarında
yapraklarını döker çiçekleri yapraklarından önce açar. Renkleri sarıdır.
Yaprakları karşılıklı dizilmiştir. Meyveleri sonbaharda olgunlaşır.
1-1,5 cm boyundadır. Parlak kırmızı renktedirler. Lezzeti
buruktur.Meyveleri şeker, müsilajlı maddeler ihtiva eder. Kabuklarında
ise reçineli maddeler, tanen ve müsilaj vardır. Meyveleri yenir veya
şurubu yapılır.
Kullanıldığı yerler:
Meyveleri ishali keser. Kabızlık yapar. Kabukları ateş düşürür. Ağız
paslanmasını giderir. Ağız yaralarını geçirir. Şurubu, vücuda kuvvet
verir.
Kimyon ( kyminon ) :Maydanozgiller familyasından;
Mayıs - Haziran aylarında bayez veya pembemsi çiçekler açan, 15 - 20 cm
boyunda, bir yıllık otsu bir bitkidir. Anavatanı Mısır'dır. Yaprakları
dar ince şeritler halinde parçalıdır. Çiçekleri 3-5 saplı şemsiye
durumundadır. Meyveleri ovaldir. İçeriğinde, reçine, sabit ve uçucu
yağlar vardır. Keskin, hoş kokuludur. Tohumları baharat olarak
kullanılır.
Kullanıldığı yerler:
İştah açar. Hazımsızlığı giderir. Mide ve bağırsaklarda gaz birikmesini
önler. Birikmiş gazı söktürür. Hava yutmayı önler. Sinirleri yatıştırır.
Sinirsel başdönmelerini keser. Anne sütünü artırır. Aybaşı
kanamalarının düzenli olmasını sağlar. İdrar söktürür. Yüksek tansiyonu
düşürür. Bağırsak solucanlarının düşürülmesine yardımcı olur. Romatizma
ve şişmanlıkta faydalıdır. Hamileler kullanmamalıdır.
Kiraz ( prunus avlum ) :Gülgiller familyasından; anayurdu Asya olan,
düz kabuklu bir çeşit ağaç veya ağaçcıktır. Genellikle yapraklanmadan
önce çiçek açar. Meyvesi, etli ve tek çekirdeklidir. Ev ilaçlarında
sapları, meyvesi, kabuğu ve çiçekleri kullanılır.
Kullanıldığı yerler:
İdrar söktürür. Böbreklerde biriken zararlı maddelerin atılmasına
yardımcı olur. Kabızlığı giderir. Kanın temizlenmesine yardım eder.
Nikris, romatizma, damar sertliği ve mafsal kireçlenmesinde faydalıdır.
Karaciğer şişliğine iyi gelir. Safra akışını normale döndürür.
Sivilceleri önler. Susuzluğu giderir. Kabukları ishali keser. Ateşi
düşürür. Çiçekleri göğsü yumuşatır ve öksürüğü giderir.
Kişniş ( ) :Maydanozgiller
familyasından; Haziran - Ağustos ayları arasında pembe beyaz renkli
çiçekler açan, 30 - 50 cm boyunda, oldukça fena kokulu bir yıllık otsu
bir bitkidir. Nemli çayır ve sırtlarda yetişir. Yaprakları açık yeşil
renkli ve tüylüdür. Çiçekleri, dallarının uçlarında şemsiye şeklinde
toplanmıştır. Meyveleri nişasta, tanen, şekerler ve uçucu yağ taşır.
Kişniş şekeri, likör yapımı, pastacılık ve eczacılıkta kullanılır.
Kullanıldığı yerler:
İştah açar. Bağırsak gazlarını giderir. Sinirleri yatıştırır. Hazmı
kolaylaştırır. Sinirsel baş ağrılarını keser. Karın ağrılarını giderir.
Cinsel arzuyu kamçılar. Aybaşı kanamasını düzenler. Doğumu
kolaylaştırır. Sürmenajda faydalıdır. Bayat yiyeceklerin zararını
azaltır. Fazla miktarda yenirse zararı görülür.
Kokulu yonca ( melilotus ) :Baklagiller
familyasından, Avrupa'da ve yurdumuzda yetişen, 30 - 100 cm boyunda,
iki yıllık otsu bir bitkidir. Gövdesi silindir biçimindedir. Tüysüzdür.
Çok dallıdır. Yaprakları almaşık dizilişlidir. Sarı çiçekleri güzel
kokuludur. Meyvesi 4 mm kadar boyunda 1-2 tohumludur. Çiçekli ve
yapraklı dallarında kumarin, melilotik ve kumarik asitler ile uçucu bir
yağ vardır.
Kullanıldığı yerler:
Hafif kabız vericidir. Romatizma ağrılarını dindirir. Vücuda rahatlık verir.
Koruk ( ekşi üzüm ) :Henüz olgunlaşmamış, ekşi, ham üzümdür. Şerbeti yapılır.
Kullanıldığı yerler:
İştah açar. Kurdeşende faydalıdır. Göz ağrılarını dindirir.
Kralotu ( peucedanum ostruthium ) Big Grinantela gibi güzel yeşil
yapraklı bir bitkidir. Çiçekleri pembe ve beyaz renkte olup, dallarının
ucuna toplanmıştır. Yaprakları ilkbahar, kökü ise sonbahar aylarında
toplanıp, kurutulur.
Kullanıldığı yerler:
Mide ve bağırsak bozukluklarını giderir. İshali keser. Kanı temizler. Damar sertliği ve nikriste faydalıdır.
Kudrethelvası ( manna ) :Bir çeşit dişbudak olan fraxinus ornus
ağacının torba şeklinde ve içi sıvı dolu yerine yapılan kesiklerden
çıkan sıvıdır. İçeriğinde mannit şekeri vardır. Yuvarlak, yassı,
billuri, kuru parçalardır. Rengi soluk sarımsı ve içi beyazdır. Kokusu
bala benzer. Lezzeti şekerlidir. Suda kolay erir.
Kullanıldığı yerler:
Kolay kullanılır, hoş bir müshildir.
Kudretnarı (momordica ) :Kabakgiller familyasından, tırmanıcı, ince
gövdeli, bir yıllık bir bitkidir. Yaprakları saplı ve el gibi
parçalıdır. Meyvesi olgunlaşınca, birbirinden ayrılır. Meyveleri 10-15
cm boyunda şişkin ve iki uçta incelmiş şeklindedir. Üzerinde kabarcıklar
vardır. Turuncu - sarı renktedir. Ev ilaçlarında, zeytinyağı ile
karıştırılarak kullanılır.
Kullanıldığı yerler:
Mide ülserini tedavi eder. Egzama ve diğer cilt hastalıklarında faydalıdır. Yaraların çabuk kapanmasını sağlar.
Kuduzotu ( dişotu ) Big Grinişotugiller familyasından, koyu yeşil
renkli, çok yıllık otsu bir bitkidir. Boyu 30-120 cm arasındadır.
Yaprakları sert ve dalgalıdır. Çakıllı, çorak arazide yetişir. Çiçekleri
salkım şeklindedir. Zehirlidir.
Kullanıldığı yerler:
Ödem hastalığında faydalıdır. Mesane taşlarının düşürülmesine yardım eder. Spazm ve ağrıları giderir.
Kurtayağı ( Lycopode ) :Kibritotunun en çok görülen şeklidir. Boyu 1
m kadardır. Sporlu başaklarından kurtayağı tozu denilen ve hekimlikte
kullanılan sarı bir toz elde edilir.
Kullanıldığı yerler:
Karaciğer ve safra kesesi hastalıklarında faydalıdır. Ağrıları dindirir.
Romatizmada şikayetleri giderir. Böbrek ve safra kesesi taşlarının
düşürülmesine yardımcı olur.
Kurtbağrı ( kurtbaharı ) :Zeytingiller
familyasından kış aylarında yaprağını döken veya her zaman yeşil olan
odunsu bir bitkidir. Yurdumuzda adi kurtbağrı yetişir. 4-5 m boyunda bir
çalıdır. Çiçekleri beyazdır. Meyveleri parlak siyah renkte olup,
üzümsüdür. Bütün orman bölgelerinde yetişir.
Kullanıldığı yerler:
Çiçekleri cilt kurumasında faydalıdır. Meyveleri kullanılmamalıdır.
Kurtpençesi ( kurttırnağı ) :Gülgiller
familyasından beşparmakotu adlı bitkinin salkım çiçekli, sapı ve kökü
bol taneli, çok yıllık bir türüdür. Yaprakları kullanılır.
Kullanıldığı yerler:
İshali keser.
Kuso ( kusso ) :Gülgiller familyasından Habeşistan'da yetişen almaşık yapraklı, katmerli çiçekli ve dişi organı geniş tepecikli bir ağaçtır.
Kullanıldığı yerler:
Bağırsak solucanlarını düşürmeye yarar.
Kuşburnu ( fructus rosa canina ) :Yabangülünün, şeker, organik asit ve C vitamini bakımından zengin olan meyvesidir.
Kullanıldığı yerler:
İdrar söktürür, ishali keser.
Kuşekmeği ( çoban dağarcığı ) :Turpgiller familyasından; beyaz veya mor çiçekli otsu bir bitkidir. Birçok türü vardır.
Kullanıldığı yerler:
Basur memelerini tedavi eder. Boğaz ağrılarını geçirir.
Kuşkonmaz ( asparagus ) :Zambakgiller familyasından; çalı veya yarı
çalı halinde odunsu, çoğu sarılıcı, bazı türleri de otsu olan Asya,
Afrika ve Akdeniz bölgesinde yetişen bir bitkidir. Yaprakları pul gibi
ve almaşık dizilişlidir. Çiçekleri küçüktür. Renkleri yeşilimsi veya
beyazdır. Meyveleri üzümsüdür. 150 kadar türü vardır. Tıbbi kuşkonmaz
Trakya ve Doğu Anadolu'da yabani olarak yetişir. Çiçekleri sarımsı
yeşildir. Meyvesi kırmızıdır. Kök ve rizomlarında şekerler, mannit,
koniferin, asparajin A ve C vitaminleri vardır. Hekimlikte toprakta
sürünen gövdesi, kökü ve tomurcukları kullanılır. İlkbahar aylarında
toplanıp kurutulur.
Kullanıldığı yerler:
Kalp hastalıklarından doğan ödemleri giderir. İdrar söktürür. İdrar
yollarını temizler. Sinirleri kuvvetlendirir. Kanı temizler. Karaciğer
ve böbreklerin muntazam çalışmasını sağlar. Karaciğer şişliğini indirir.
Dalak hastalıklarında faydalıdır. Zihin yorgunluğunu giderir. Sivilce
ve egzamanın iyileşmesinde yardımcı olur. Kandaki şeker miktarını
düşürür. El ve ayaklarda görünen şişlikleri indirir. Bel soğukluğu
böbrek ve mesane iltihabı olanlarla, çok sinirli kimselerin kullanmaması
gerekir.
Kuzukulağı ( rumex ) :Karabuğdaygiller
familyasından; nemli kırlarda yetişen, genellikle bir kaç yıl yaşayan,
yeşil veya firfiri renkte orsu bir bitki cinsidir. Yaprakları hafifçe
kabarık ve geniştir. Meyveleri üç köşeli veya yassıdır. Yurdumuzda
yetişen türleri; Labada, büyük kuzukulağı, küçük kuzukulağı gibi
çeşitleridir. Ev ilaçlarında büyük ve küçük kuzukulağının yaprakları
kullanılır.
Kullanıldığı yerler:
Yaprakları ile salata yapılıp, yenir. İdrar söktürür. Mide şişkinliğini
giderir. Egzamalar üzerine kompress yapılır. Romatizmalılar,
böbreklerinden hasta olanlar, yememelidir.
Küçük hindistancevizi ( myristica ) :Myristicaceae familyasından;
Anavatanı Molük olan, diğer sıcak bölgelerde de yetiştirilen, 16 - 18 m
yüksekliğinde bir ağaç ve onun meyvesidir. Görünüş itibariyle Portakal
ağacına benzer. Tohumları beyazımsı kül halinde ve yuvarlaktır. Kabuğu
soyulmuş halde satılır. İçeriğinde uçucu bir yağ vardır.
Kullanıldığı yerler:
Vücudu kuvvetlendirir. Hazmı kolaylaştırır. İştah açar. Kalp ve sindirim ilaçları yapmakta kullanılır.
