BÖBREK - İDRAR YOLLARI TAŞLARININ (ESWL) ŞOK DALGALARI İLE KIRMA TEDAVİSİ
Günümüzde ortalama her sekiz kişiden biri hayatında bir kez böbrek taşı
hastalığına yakalanabilmektedir. Taş hastalığı çok sık görülen
hastalıklardan biridir. Vücutta bulunan bazı minerallerin böbrek içinde
birleşmesinden ve üst üste yığılmasından oluşur. Oluşan taşların
büyüklükleri geçen zamana bağlı olmak üzere kum şeklinden ceviz
büyüklüğüne kadar değişik boyutlarda olabilir.
Böbrek taşları bazen hiçbir belirti vermeyebilir. Çoğu zaman da her
hastada farklı şidette karın, sırt ve bel ağrıları, kimi hasta da kanlı
idrar, bulantı, kusma şeklinde etkisini gösterir. Taşlar, tıkanma ve
böbrek şişmesi, iltihapllanma, kan zehirlenmesi, böbrek küçülmesi,
yüksek tansiyon, hatta ölüme kadar giden zararlar verebilir.
Taşlar düşmedik ve ortadan kaldırılmadıkça rahatsızlık geçmez.
ESWL vucüt dışından ses dalgaları ile böbrek ve idrar yolları taşlarını
kırma yöntemidir. Bu tüm dünyada yaygın olarak kullanılan ve birçok
böbrek taşlarında ameliyattan önce tercih edilen bir uygulamadır. TAŞ KIRMA ve TAŞKIRICI CİHAZLAR:
Merkezimizde taş kırma tedavisinde kullanılan cihaz kuru sistem, anestezi gerektirmeyen, küçük odaklı bir cihazdır.
Şok dalgaları vucüda zarar vermez, ancak taşa çarpınca taş üzerinde basınç yaratarak taşın kırılmasını sağlar.
HASTA SEÇİMİ:
Böbrek veya idrar yollarında taşları olan hastaların %95'i bu yöntemle
ameliyata gerek kalmadan tedavi olup, taş sorunundan kurtulmaktadır.
TEDAVİ:
Taş kırma tedavisi seanslar halinde uygulanır. Bir esas hastanın
durumuna göre 30 ila 60 dakika sürebilir. Seansa sayısı; taşın yeri,
sayısı, büyüklüğü böbreğin durumu gibi faktörlere bağlıdır.
Tedaviden önce hastaya hafif bir şey yemesi tavsiye edilir. Özellikle
gazı olan hastaların, gerekirse bir gece önceden gaz giderici ilaçlar
alması istenebilir.
Tedavisi ağrısızdır. Ağrı olursa ağrı kesici verilerek tedaviye devam
edilir. Tedavi esnasında hareket etmeden sakin sakin durulması
gerekmektedir.
TEDAVİDEN SONRA:
İlk çıkan idrarlar kırmızı, koyu renkli olabilir. Korkmayınız. Eğer
yeteri kadar su içerseniz idrarın rengi açılacaktır. Bu kırılan taş
parçalarının sürtünme ve çarpmalarından dolayıdır. Geçicidir. Taş
parçalandıktan sonra toz, kum yada küçük parçacıklar halinde akıp
giderler.
Dökülme genellikle ağrısızdır. Yalnız hastaların %20'sinde şiddetli
böbrek ağrısı olabilir. Bununla beraber bulantı ve kusmada olabilir. Bu
kumların dökülme belirtisidir.
Ağrı, verilecek ilaçlarla giderilmektedir. Bu hastalarda nadir olarak serum takılması gerekebilir.
Bazı haslarda taşın içinde enfeksiyon görülebilir. Ya da kırma
tedavisinden sonra hastanın ateşi çıkabilir. Ateşinizi kontrol ediniz.
38 C'nin üzerinde ise muhakkak doktorunuza haber veriniz. Bu durumda
verilecek antibiyotiklerle ateşiniz kontrol altına alınacaktır.
TEDAVİYE YARDIMCI YÖNTEMLER:
Bazı hastalarda, gerek önceden çok sayıda ameliyat geçirmeleri, gerekse
de taş kütlesinin büyüklüğü veya iltihabı dikkate alınarak önceden veya
sonradan mesaneden böbreğe kadar uzanan tüp konulabilir.
"Drenaj Tüpü" diye anılan bu silikon benzeri materyelden yapılan tüpler
sayesinde taş kırma bu grup hastadan daha sağlıklı olmaktadır. Bunun
dışında mesaneden girilerek üreterorenoskopi (ışıklı cihaz) incelemesi
yapılabilmektedir. Bu idrar yolunun kapalı sistemle gözlenmesidir.
Endeskopi temizlenebilmektedir. Bu metodla ayrıca tedavi görmeniz
gerekiyorsa doktorunuz size konu ile ilgili ayrıntılı bilgi verecektir.
Çünkü, bu yöntemle nadiren uygulanmaktadır. ÖZEL DURUMLAR: Genel olarak
hastaların büyük çoğunluğunda taşlar tamamen dökülür. Nadir vakalarda
mükerrer seansa rağmen ESWL ile taşın tamamen giderilmesi böbreğin
anatomik yapısına veya daha evvel oluşmuş nedenlere bağlı olarak
(ameliyatla tedavida de bazı hallerde görüldüğü gibi) mümkün
olmayabilir. Çok az bir olasılıkla ESL ve düzenli takibe rağmen ameliyat
gerekebilir.
KONTROL:
Taşlar parçalandıktan sonra idrar yolundan mesaneye doğru akarlar. Kum
dökme olayı taşın kitlesine göre bazen haftalarca sürebilir.
İÇME MADEN SULARI:
Böbrek ve idrar yolları taşları kum halinde veya küçük boyutta ise içme
maden suları tarafından çok rahat bir şekilde düşürülebilir. İçme maden
suları tedavisi böbrekteki idrar yapma olayını arttırmakta, vücudun
mineral dengesini düzenlemekte, böbrekler ve idrar yollarının
yıkanmasını sağlamaktadır.
TAŞ OLUŞUMUNUN ÖNLENMESİ:
Taşlı hastalarda taş tedavi edildikten (ESWL veya ameliyat) sonra,
genellikle %30'unda tekrar oluşur. Bu oranı düşürebilmek için dikkat
edilmesi gereken bazı noktalar vardır. Bu noktaları yıllarca dikkatli
bir şekilde uygularsanız taş hastalığına yakalanma oranınız bariz bir
şekilde düşer. Yapılan taş tahliline taş hastasının kullanması gereken
özel ilaçların yanı sıra bir de her taş hastasının dikkatle uygulaması
gereken önlemler vardır.
Bunlar;
1- Hareket,
2- Su içmek,
3- Gıda,
olmak üzere 3 ana grupta toplanabilir. Böbrek taşı genel olarak daha çok
oturan şişman insanlarda görülen bir hastalıktır. Kilonuzu normale
düşürmek ve aşırı alışkanlıklardan kaçmal (aşırı sigara, alkol
kullanmak, gazoz gibi çeşitli şekerli mayilerden çok miktarda almak ya
da çok yemek) sizin için zararlıdır.
