Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı (KOAH), amfizem ve kronik bronşiti
kapsayan bir hastalık grubudur. KOAH'ın en sık görülen özelliği,
akciğerlerinize giren ve akciğerlerinizden çıkan havayı nefes darlığına
neden olacak derecede kısıtlayabilmesidir.
Amfizem
Amfizem, alveollerdeki hava boşluklarında, alveol duvarlarının yıkımıyla
oluşan anormal ve kalıcı genişlemedir (açık bir nedbeleşme yoktur).
Klasik semptomu nefes darlığıdır.
Kronik Bronşit
Kronik bronşit, fazla miktarda mukusun oluştuğu sürekli öksürük
durumudur. Kronik öksürük art arda iki yıl içinde, yılda en az 3 ay
görülür.
KOAH'ın neden olduğu akciğer tahribatını hiçbir şey geri döndüremez.
KOAH'ın ilk evrelerinde, sadece hafif bir nefes darlığı ve arasıra
öksürük krizleri görülebilir. İlk başlarda, çoğu kişi KOAH hastalığına
yakalandığının farkında olmaz. İlk semptomlar genel bir hastalık hissi,
artan sıklıkta nefes darlığı, öksürük ve ötmedir. Ancak, hastalık
ilerledikçe semptomlar ağırlaşır.
Sigara, KOAH'ın en önde gelen nedenidir ve bildirilen tüm vakaların
%90'ından sorumludur. Sigara içen her 5 kişiden biri, yaşamı esnasında
KOAH geliştirme riskiyle karşı karşıyadır. Ancak, KOAH riski taşıyanlar
yalnızca sigara içenler değildir. Daha önce sigara içmiş olanlar ve
sürekli sigara dumanına maruz kalanlar (pasif içiciler) da KOAH için
potansiyel adaylardır. Sigarayı bırakmak, akciğer fonksiyonlarının
KOAH'a bağlı olarak gerilemesini yavaşlatabilir.
KOAH Gerçekleri
KOAH çoğunlukla iki farklı hastalıktan oluşan karmaşık bir sağlık
durumudur. Bu iki hastalık hava yollarının engellenmesi ile ilgili
kronik bronşit ve amfizemdir. Aşağıda bu hastalık ve tedavisi hakkında
bazı bilgiler bulacaksınız:
Akciğerleriniz çok uzun süre rahatsız veya iltihaplı kaldığında kronik
bronşit oluşur. Rahatsız olan akciğerleriniz yüzünden öksürük yakanızı
bırakmaz. Bronşit çok uzarsa, akciğerlerinizde hasar ve berelenmeye yol
açar. Mukoza ve berelenmiş doku, akciğerlerinizin hava alıp verme
fonksiyonunu sekteye uğratır ve nefes darlığına neden olur.
Amfizem akciğerlerinizde dönüşü olmayan bir hasara yol açar. Amfizem,
akciğerlerinizde alveoli adı verilen küçük hava keseciklerini etkiler.
Bu kesecikler, havadan kana oksijen geçmesini ve karbondioksidin
vücuttan atılmasını sağlar. Hava girip çıktıkça, alveoli genişler ve
daralır. Amfizemde ise, aynı eski bir lastik bantta olduğu gibi,
akciğerler esnekliğini kaybeder. Böylece, alveoli genişler ve nefes
almayı zorlaştırır. İleri düzey amfizemde, akciğerlerde geniş boşluklar
meydana gelir. Alveoli kana oksijen transfer edebilse de, boşluklar aynı
işi yapamaz - amfizem hastaları bundan dolayı nefes darlığı çeker.
Nefes darlığı, kronik öksürük ve yoğun balgam en sık görülen KOAH semptomlarıdır.
Gerek bronşit, gerekse amfizemin sigarayla yoğun ilişkisi vardır. Sigara
içen KOAH hastaları, akciğerlerini daha fazla hasara uğratırlar; sonuç
olarak, oksijen almakta daha çok zorlanırlar.
KOAH tedavisinin iki ana hedefi vardır. Birincisi semptomları azaltmak,
ikincisi de hastalığın ilerlemesini yavaşlatmak. Şu an için KOAH'ı
ortadan kaldıran bir tedavi bulunmamaktadır. Ancak, sigaradan uzak
durarak bu hastalık çok büyük ölçüde önlenebilir.
Sigarayı bırakmak KOAH semptomlarını azaltır ve hastalığın ilerlemesini yavaşlatır.
Hastalığı ilerledikçe kişinin hayat kalitesi de düşer. Hastalığın ilk
evrelerinde az miktarda nefes darlığı görünür. İleri evrelere erişmiş
KOAH vakalarında ise hastalar harici oksijene ve mekanik nefes alma
cihazlarına ihtiyaç duyabilir.
Hastalığın derecesine göre, tedavi ciğerlere giden hava miktarını
arttırmayı sağlayan bronkodilatörleri gerektirebilir. Bunlar düzenli
olarak alınması gereken "bakım ilaçları" ve salbutamol, terbutalin vb.
gibi kuvvetli semptomların ve krizlerin üstesinden gelmek için alınan
"rahatlatıcı ilaçlar" olmak üzere ikiye ayrılırlar.
KOAH'ı kontrol altına almak ve daha sağlıklı bir yaşam için anahtarlar
doğru beslenme, doktor konrolünde yapılacak düzenli bir egzersiz
programı, düzenli uyku ve sigaradan uzak ortamlardır.
